Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

279 TBB Dergisi 2018 (138) Özlem ÖZEKES 2. Arabuluculuk Süreci ve Temel Aşamaları Hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk, her konuda başvuru- labilecek bir uyuşmazlık çözüm yöntemi değildir. Ancak özel hu- kuk kaynaklı, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş ve işlemlerde bu yönteme başvurulabilir (HUAK m. 1/2). 9 Arabulu- culuk faaliyeti çok genel olarak üç aşamadan oluşur (HUAK m. 13- 18). 10 Arabulucuya başvurulan ve arabulucunun tarafları aydınlattığı, sorunların tespit edildiği ilk başlangıç oturumları, birlikte veya ayrı ayrı oturumların yapıldığı müzakere süreci ve faaliyetin sonlandırıl- dığı aşamadır. Bir kimsenin kanunda belirlenen yetkileri kullanarak ve imkânlardan yararlanarak (HUAK m. 6-12) süreci yürütmesi için kanunun aradığı şartları sağlayarak arabuluculuk siciline kayıtlı bir arabulucu olması gerekir (HUAK m. 20). Taraflar herhangi bir üçüncü kişiyi de arabulucu olarak sürece dâhil edebilirler; ancak resmî nitelik- li, sicile kayıtlı bir arabulucu olmadıkça kanunda belirlenen sonuçlar gerçekleşmeyecektir. Henüz bir dava açılmadan önce veya dava açıldıktan sonra ara- bulucuya başvurulabilir. Ayrıca Hukuk Muhakemeleri Kanunu (m. 137, 140) ve Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’na (m. 15/5, 16) göre, dava açıldıktan sonra mahkeme tarafları sulh veya ara- buluculuğa teşvik etmelidir. Arabuluculuk yöntemi, kanundaki temel hususlara dikkat edilerek taraflarca belirlenir (HUAK m. 15/1-3). An- cak niteliği gereği yargısal bir yetkinin kullanımı olarak sadece hâkim tarafından yapılabilecek işlemlerin arabulucu tarafından yapılması söz konusu olmaz (HUAK m. 15/4). Arabuluculuk ücretini karşılaya- mayacak durumda olanlar adlî yardımdan yararlanabilir. Bunun için arabuluculuk bürosunun bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkeme- sinden adlî yardım kararı talep edilebilir (HUAK m. 13/3). Davanın açılmasından sonra taraflar birlikte arabulucuya başvu- racaklarını belirtmişlerse, bu durumda yargılama, mahkemece üç ayı geçmemek üzere ertelenecektir. Bu süre, tarafların birlikte başvurusu üzerine üç aya kadar uzatılabilir (HUAK m. 15/5). Arabulucuya baş- 9 Özekes, Pekcanıtez Usûl, s. 2827 vd.; Kekeç, s. 96 vd.; Eğitim Kitabı, s. 30 vd. 10 Özekes, Pekcanıtez Usûl, s. 2838 vd.; Taşpolat Tuğsavul, s. 164 vd.; Arabuluculuk Eğitim Kitabı, s. 79 vd. Bu konuda geniş ve ayrıntılı bilgi için bkz. Kekeç, s. 23 vd.,128 vd.