Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

300 İşe İade Taleplerinde Dava Şartı Olan (Zorunlu) Arabuluculuk anlaşmaya varmaları halinde üç husus anlaşma metninde yer almalı- dır. Bunlar, işçinin işe başlatma tarihi, üçüncü fıkrada düzenlenen üc- ret ve diğer haklar (yani işçinin çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar ödenecek olan doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları) ve işçinin işe başlatılmaması durumunda ikinci fıkrada düzenlenen tazminatın parasal miktarıdır. Bu üç hususun anlaşma metninde yer almaması durumunda, an- laşmanın sağlanamamış sayılacağı ve son tutanağın buna göre düzen- leneceği belirtilmiştir (İşK m. 21/7). 37 Dikkat edilirse, arabuluculuk sonunda anlaşmaya varılması halin- de, düzenlenecek anlaşma metninin içeriği, mahkeme veya özel hake- min işe iade kararı vermesi halinde vereceği kararın içeriğiyle aynıdır. Aradaki fark, birinde bu hususlar anlaşma metnine arabulucu ve ta- raflarca geçirilirken, diğerinde hâkim veya hakemin bunlara kararında yer vermesidir. Konuya, sadece anlaşma metninin içeriği yönünden bakıldığında bir sorun bulunmamaktadır. Fakat hükmün farklı yönlerden açıklan- ması zorunluluğu vardır. Burada temel sorun, örneğin işçi işe iade ta- lebiyle arabulucuya başvurduğunda, arabuluculuk müzakereleri so- nunda, her iki taraf işe iade dışında başka bir anlaşmaya varırsa bu anlaşma geçersiz mi sayılmalıdır? Bu soruyu sormamızın sebebi, işe iade ile ilgili yapılacak anlaşmanın içeriğinin, Kanun’da özel olarak be- lirtilmiş olmasıdır. Kanun’daki bu sınırlama ve belirlemenin nasıl an- laşılacağı önemlidir. İşe iade alternatifi dışında ve Kanun’da belirlenen içeriğe aykırı bir anlaşmanın hiçbir şekilde geçerli sayılmayacağı kabul edilebileceği gibi; işe iade dışında da tarafların menfaatine uygun bir anlaşmaya varılabileceği, ancak işe iade yönünde anlaşma yapılacak- sa içeriğin yukarıda açıklanan Kanun’daki şekilde olması gerektiği de kabul edilebilecektir. Bu noktada İş Kanunu’nun 21. maddesinin düzenlemesi de değer- lendirilmelidir. Zira bu maddenin son fıkrasına göre, 21. maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri sözleşmeler ile hiçbir suretle değiştirilemez; aksi yönde sözleşme hükümleri geçersizdir. 38 Yani iş- 37 Kar, s. 368. 38 Bu fıkra Kanun Taslak halindeyken biraz daha farklı düzenlenmiş, ancak kanun-