Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

353 TBB Dergisi 2018 (138) Gönenç GÜRKAYNAK / Hilal ÖZÇELİK / Ali TUNÇSAV (i) Miktar İndirimleri: Hâkim durumdaki bir teşebbüsten yapılan alımların sadece miktarına bağlı olarak verilen ve tüm alıcılar için ob- jektif bir şekilde uygulanan indirimlere “miktar indirimleri” denilmek- tedir. 16 Bu gruptaki indirimler, genellikle pazar kapatıcı etkiye sahip olmadıklarından çoğunlukla yasal kabul edilmektedir. Tedarikçi, dü- şük fiyatlar nedeniyle ekonomik avantaj sağlayabilecek durumda ol- duğundan, tüketicilere de düşük fiyat olarak yansıtabilecektir. Dolayı- sıyla, bu türdeki indirimler, hem etkinlik anlamında hem de ekonomik bağlamda olumlu sonuçlar doğurmaktadır. 17 Bu gruptaki indirimler, ancak tüketicilerin rakiplerinden ürün tedarik etmesini engellemeleri ve ekonomik olarak elde edilecek bazı avantajlara dayanmıyor olma- ları durumlarında, AB rekabet hukukuna ve ABİDA m.102’ye aykırılık teşkil edecektir. Dolayısıyla, miktar indirimleri per se olarak hukuka uygun kabul edilmektedir. 18 (ii) Münhasırlık Karşılığı Verilen İndirimler: Alıcının rakip sağ- layıcılardan alım yapmasının mutlak olarak yasaklandığı indirimler olarak tabir edilen bu indirimler, alıcıyı tek bir sağlayıcıya bağlama- sı sebebiyle sadakat indirimlerinin daha özel bir görünümünü (yani, alt türünü) oluşturmaktadır. 19 Genel Mahkeme, münhasırlık karşılığı verilen bu indirimleri, tüketicilerin alımlarının tümünü veya büyük bir bölümünü hâkim durumdaki teşebbüsten almasını zorunlu kılan indirimler olarak tanımlamaktadır. Münhasırlık karşılığı verilen indi- rimler, tüketicilerin bu tür yükümlülükleri yerine getirmesine bağlıdır ve dolayısıyla pazarı kapatıcı etkisi bulunmaktadır. Bu türdeki indi- rimler, indirimlerin külfetini veya yararlarını ispatlayabilen ekonomik işlemlerde bulunmamaktadır ve bu nedenle de rekabetin amaçlarını yerine getiremedikleri kabul edilmektedir. 20 Genel Mahkeme, ayrıca münhasırlık karşılığı verilen indirimlerin finansal faydalarının hâkim durumdaki teşebbüslerin müşterilerinin tedarikçilerini seçme özgür- ve “büyüme oranlı indirimler” şeklinde farklı sınıflandırmalara tabi tutulmuştur. 16 Case T-286/09 Intel Corp v Commission [2014] ECR II-0000, para. 75. 17 Case T-203/01 Manufacture française des pneumatiques Michelin v Commission [2003] ECR II-4071, para. 58-60. 18 Johansson 2017, s. 16. 19 Gönenç Gürkaynak, Zeynep Ortaç, Betül Baş, Su Şimşek, “Intel Kararı Işığın- da Hukuk ve İktisat Perspektifinden Sadakat İndirimlerine İlişkin Bir Değer- lendirme”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi , 2015,Cilt: 31, Sayı:2 s. 339-407. 20 Case T-286/09 Intel Corp v Commission [2014] ECR II-0000, para. 77.