Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

CEZALANDIRMANIN AMACI VE “UMUT HAKKI” BAĞLAMINDA KOŞULLU SALIVERİLME YASAKLARI PROHIBITIONS OF CONDITIONAL RELEASE IN THE CONTEXT OF PURPOSE OF PUNISHMENT AND “THE RIGHT TO HOPE” Fahrettin KIDIL * Özet: Türk Hukuku’nda; 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirleri- nin İnfazı Hakkında Kanun ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu; bazı mahkûmların koşullu salıverilmesini yasaklamakta ve söz konu- su hükümler penolojik gerekçelerle eleştirilmektedir. Bununla birlik- te, ömür boyu hapis cezalarına mahkûm edilen kişilerin, bazı durum- larda; koşullu salıverilme imkânından tamamen yoksun bırakılması ise, cezalandırmanın amacıyla ilişkili olarak ayrıca doktrinde yoğun bir şekilde tartışılmaktadır. Özellikle son yıllarda; Alman Federal Ana- yasa Mahkemesi kararları ışığında; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, ömür boyu hapis cezalarını, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi m.3 çerçevesinde incelemeye tabi tutmaktadır. Bu kapsamda mahkeme; “ indirilemez ” nitelikte ömür boyu hapis cezası uygulamaları ile kişi- lere hiçbir şekilde salıverilme imkânı tanımayan sözleşmeci devletle- rin, 3. maddede yer alan “ insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele veya ceza yasağı ”nı ihlal ettiklerini, istikrarlı bir şekilde ortaya koymakta- dır. Kişilerin “ umut hakkı ”na imkân vermeyen bir infaz rejimi ile karşı karşıya kalmaları ihtimali, suçluların iadesi bağlamında da önemli so- nuçlar doğurmaktadır. Anahtar Kelimeler: Cezalandırmanın Amacı, Koşullu Salıveril- me Yasakları, Ömür Boyu Hapis Cezası, Umut Hakkı, İnsanlık Dışı ya da Aşağılayıcı Muamele veya Ceza Yasağı, Suçluların İadesi Abstract: In Turkish Law, the Enforcement of Sentences and Security Measures Law no. 5275 and the Anti-Terror Law no. 3713 prohibit some convicts from being released conditionally and the- se laws have been criticized for penological grounds. Furthermore, in some cases, people who are sentenced of life imprisonment are fully dismissed from the possibility of conditional release, therefore, it is also discussed intensively in the doctrine relating to the purpo- se of punishment. Especially in recent years; in the light of the Ger- man Federal Constitutional Court’s decisions, the European Court of Human Rights has been examining life imprisonments according to Article 3 of the European Convention of Human Rights. Within this scope, the court has consistently demonstrated that the cont- ∗ Arş. Gör., Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hu- kuku Anabilim Dalı, [email protected]