Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

41 TBB Dergisi 2018 (138) Fahrettin KIDIL Koşullu salıverilme yasakları, bazen doğrudan bazen de dolaylı olarak kişinin ölünceye kadar infaz kurumunda kalmasına sebebiyet verdiğinden; bu durum, Alman Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) içtihatları ile ortaya çıkan ve literatür- de yer bulan “ umut hakkı ” ile ilişkili olarak ayrıca değerlendirilecektir. Son olarak belirtmemiz gerekir ki; bazı süreli hapis cezalarının belli şartlar altında hafta sonu infaz, geceleri infaz ve konutta infaz şeklinde yerine getirildiği durumlara ilişkin olarak öngörülen koşullu salıverilme yasağı (CGTİHK m.110/4), çalışmamızın kapsamında yer almamaktadır. Zira bu özel infaz usulleri mahiyetleri gereği zaten ko- şullu salıverilme kurumunun icrasına uygunluk göstermediklerinden; aşağıda ifade edilen hususlar bu hallere ilişkin öngörülen koşullu salıverilme yasakları için geçerli değildir. I. Koşullu Salıverilme A. Genel Olarak CGTİHK m.107’de düzenlenmiş olan koşullu salıverilme, 1 mahkûm olduğu hürriyeti bağlayıcı cezanın kanunda belirlenen bir kısmını iyi halli olarak geçiren bir mahkûmun, kasıtlı bir suç işlemesi 2 1 Kavramsal olarak farklı kullanımlar ve buna ilişkin tartışmalar için bkz. Ahmet Hulusi Akkaş, “Koşullu Salıverilme”, GÜHFD, C. XII, S. 1-2, Y. 2008, s. 306-307; Kayıhan İçel/Füsun Sokullu Akıncı/İzzet Özgenç/Adem Sözüer/Fatih Selami Mahmutoğlu/Yener Ünver, Yaptırım Teorisi, 2. Baskı İstanbul 2002, s. 404; Veli Özer Özbek/Mehmet Nihat Kanbur/Koray Doğan/Pınar Bacaksız/İlker Tepe, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Baskı, Ankara 2015, s. 793; Mehmet Emin Ar- tuk/Ahmet Gökçen/A. Caner Yenidünya, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 10. Baskı, İstanbul 2016, s. 834. 2 Koşullu salıverilme kararının geri alınmasında; sadece kasıtlı bir suçun varlığı de- ğil, hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suçtan mahkûmiyet şartı aranmaktadır. Ancak geri alma kararının verilebilmesi için kişinin kasıtlı bir suçtan dolayı mutla- ka hapis cezasına mı mahkûm olması gerekir yoksa kasıtlı bir suçtan mahkûmiyet yeterli olup, bu suçun karşılığı olan hapis cezası TCK m.50 gereği seçenek yap- tırımlara çevrilmiş olsa da koşullu salıverilme kararı geri alınabilir mi sorusuna CGTİHK’nın 107. maddesinin 12. ve 15. fıkrası tam olarak cevap verememektedir. Zira m.107/12’de geri alma kararı için; “hükümlünün, denetim süresinde hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suç işlemesi” şart olarak öngörülmüş olup, buna göre kişinin hapis cezasına mahkûm olması gerekmez, suçun hapis cezasını ge- rektiren kasıtlı bir suç olması yeterlidir. Diğer taraftan m.107/15’te ise; “hükümlü, geri kalan süre içinde işlediği kasıtlı bir suçtan dolayı hapis cezasına mahkûm edi- lirse” koşullu salıverilme kararının geri alınmasına hükmedileceği düzenlenmiş- tir. Buna göre ise; geri alma kararı için mutlaka hapis cezasına mahkûmiyet şartı