Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

42 Cezalandırmanın Amacı ve “Umut Hakkı” Bağlamında Koşullu Salıverilme Yasakları yahut öngörülen yükümlülüklere uymaması 3 durumunda; geri alına- bilecek bir yetkili merci kararı ile cezasının kalan kısmının cezaevle- rinde değil belli bir denetim altında toplum içerisinde infaz edilmesini ve artık diğer insanlarla bir arada yaşamaya hazır olan mahkûmların daha erkenden normal hayata dönmelerini sağlayan bir kurumdur. 4 aranmıştır. Bkz. İzzet Özgenç, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. Baskı, Ankara 2015, s. 748; Mahmut Koca/İlhan Üzülmez, Ceza Hukuku Genel Hüküm- ler, 9. Baskı, Ankara 2016, s. 590. Koşullu salıverilmenin diğer benzer müesseselerden farkı için bkz. Ahmet Caner Yenidünya, Mukayeseli Hukukta Ve Türk Hukukunda Şartla Salıverilme, 1. Bas- kı, İstanbul 2002, s. 23; Veli Kafes, Hukukumuzda Şartla Salıverilme Ve Uygula- madaki Sorunlar, 1. Baskı, Ankara 1998, s. 16. 3 Koşullu salıverilmeden sonra uygulanacak rejim açısından iki tür sistem vardır. Bunlardan birincisi olan klasik sisteme göre; koşullu salıverilme süresi içinde her- hangi bir gözetim ve denetim öngörülmemekte, eğer mahkûm bu süreyi iyi halli olarak geçirmişse cezası infaz edilmiş sayılmaktadır. Bir diğer rejim olan gözetim sistemine göre ise; hükümlü infaz kurumu dışında geçirdiği belirli süreler boyun- ca birtakım yükümlülükleri yerine getirmek zorunda bırakılabilir. 5275 sayılı yeni İnfaz Kanunu da salıverilmeden sonra mahkûm hakkında denetimli serbestlik tedbirlerinin ve diğer bazı yükümlülüklerin uygulanabileceğini belirterek göze- tim sistemini benimsemiştir. Bkz. Nur Centel/Hamide Zafer/Özlem Çakmut, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 8. Baskı, İstanbul 2014, s. 648-649; Akkaş, s. 324; Ar- tuk/Gökçen/Yenidünya, s. 852. Söz konusu denetimli serbestlik tedbirine veya diğer yükümlülüklere karar verme konusunda kural olarak hâkimin takdir yetkisinin olduğu CGTİHK m.107/10’da belirtilmiştir. Buna göre; “Hâkim, koşullu salıverilen hükümlünün kişiliğini ve topluma uyumdaki başarısını göz önünde bulundurarak; denetim süresinin, denetimli serbestlik tedbiri uygulanmadan veya herhangi bir yükümlülük be- lirlemeden geçirilmesine karar verebileceği gibi, denetimli serbestlik tedbiri uy- gulanmasını veya belirlenen yükümlülükleri denetim süresi içinde kaldırabilir.” Bununla beraber, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) düzenlenen bazı cinsel dokunul- mazlığa karşı suçlardan (nitelikli cinsel saldırı (m.102/2), cinsel istismar (m.103), reşit olmayanla cinsel ilişkinin nitelikli halleri (m.104/2, 104/3) ) mahkûm olanlar hakkında; gerek cezanın infazı sırasında gerekse de koşullu salıverildikleri süre boyunca, bazı tedavi ve yükümlülüklerden bir veya birkaçına karar verme konu- sunda zorunluluk olduğu CGTİHK m.108/9’da ifade edilmiştir. Buna göre; “… cezanın infazı sırasında ve koşullu salıverildikleri takdirde denetim süresi içinde, aşağıdaki tedavi veya yükümlülüklerden bir veya birkaçına infaz hâkimi tarafın- dan karar verilir.” Bkz. Timur Demirbaş, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. Bas- kı, İzmir 2016, s. 522; Artuk/Gökçen/Yenidünya, s. 853. 4 Doğan Soyaslan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Ankara 2016, s. 554- 555; Zeki Hafızoğulları/Muharrem Özen, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 5. Baskı, Ankara 2012, s. 486-487; Hakan Hakeri, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 19. Baskı, Ankara 2016, s. 742; Bahri Öztürk/Mustafa Ruhan Erdem, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 15. Baskı, Ankara 2015, s. 446; Hamide Zafer, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler Ders Kitabı, 5. Baskı, İstanbul 2015, s. 546; Veli Özer Özbek, İnfaz Hukuku, 7. Baskı, Ankara 2015, s. 318; İlhan, Akbulut, “Şartla Tahliye”, İÜHFM , C. 55, S. 1-2. Y. 1996, s. 174; Akıncı/Özgenç/Sözüer/ Mahmutoğlu/Ünver, s. 404; Demirbaş, s. 700; İçel/Sokullu- Özgenç, s. 731; Koca/