Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

48 Cezalandırmanın Amacı ve “Umut Hakkı” Bağlamında Koşullu Salıverilme Yasakları II. Cezalandırmanın Amacı Çerçevesinde Koşullu Salıverilme Yasakları Koşullu salıverilme, günümüzde çağdaş ceza hukukunun cezalan- dırma ile ulaşmak istediği amaca paralel olarak ceza sistemini tamam- layan bir kurum olduğuna göre; koşullu salıverilme yasakları öngören yasa koyucunun bununla neyi amaçladığının anlaşılabilmesi için suç işleyerek toplum düzenini bozan kişiye ne amaçla ceza verildiğinin ön- celikle izah edilmesi gerekir. 15 Bu çerçevede cezalandırmanın amacına ilişkin kısa bir değerlendirme yapılması kanaatimizce uygun olacaktır. A. Cezalandırmanın Amacı 1. Genel Olarak Cezanın amacını açıklamaya yönelen düşünürler, Antik Yunan döneminden bu yana birbirinden farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Zira cezalandırmanın niçin yapıldığı sorusu hem ahlak felsefecileri- nin hem siyaset kuramcılarının hem de hukuk bilimcilerin zihinlerini yüzyıllardır meşgul eden bir meseledir. 16 Suç ve ceza, insan ile beraber ortaya çıkmış olmasına rağmen, devirler değiştikçe; suçun nasıl tanım- landığı sorusuna verilen cevap farklılaştığı gibi, cezanın uygulanma gayesi ve ceza verme hakkının esası da zaman içinde değişime uğra- mıştır. 17 Toplumlar önceleri cezalandırma ile mağdur ve toplumun in- tikam duygularını tatmin etmeye ve bu şekilde yapılan kötülüğe karşı- lık vermeye çalışırken, özellikle aydınlanma çağından itibaren modern devletler, hem muhtemel suçluları suç işlemekten vazgeçirmeyi hem de failin ıslahını gerçekleştirmeyi amaçlamış ve bu bağlamda cezalan- dırma, ızdırap verici bir gösteri olmaktan çıkarılmıştır. 18 Cezalandırmanın amacını açıklamaya çalışan görüşlerden ilki mutlak ceza teorisidir. Bu teorinin temelinde ahlaki bir değer olarak adalet yer almakta ve ceza verme hakkının esasını adalet düşüncesi 15 Yenidünya, s. 79. 16 Mike C. Materni, “Criminal Punishment and the Pursuit of Justice”, Brıtısh Journal Of Amerıcan Legal Studıes, C. II, S. 1, Y. 2013, s. 264; Fatma Karakaş Doğan, Cezanın Amacı ve Hapis Cezası, İstanbul 2010, s. 41; Dönmezer/Erman, s. 560. 17 Duygun Yarsuvat , “Ceza ve Yeni İçtimai Müdafaa Doktrini”, İÜHFM , C.XXXII, S. 1, Y. 1996, s. 79-80. 18 Hakan Karakehya, “Modern Cezalandırma Sistemlerinin Büyük Anlatıları”, İÜHFM , C. LXVI, S. 1, Y. 2008, s. 96-98.