Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

52 Cezalandırmanın Amacı ve “Umut Hakkı” Bağlamında Koşullu Salıverilme Yasakları 2. Çağdaş Ceza İnfaz Sisteminde Benimsenen Yaklaşım Bugün karma teorinin ilkeleri, ülkelerin cezalandırmaya ilişkin an- layışlarına yön vermekte ve Türk doktrininde de benimsenmektedir. 34 Günümüzde cezalandırmada suçluların uygun vasıtalarla ıslah edile- rek topluma kazandırılması vazgeçilmez bir ideal olarak görülmekle beraber, toplum düzeninin sağlanması bakımından genel önlemenin de gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu ideallere ulaşırken; cezanın kefaret teşkil eden yönü göz önünde bulundurulmak suretiyle de ku- surla orantılı cezalandırma ilkesine ehemmiyet verilmektedir. 35 Yani cezaların kusurla orantılı olması özelliği kefaret düşüncesinin, ceza ile failin rehabilitasyonu ve topluma kazandırılması amacı özel önleme- nin, cezanın başkaları açısından caydırıcı özelliği ise; genel önlemenin bir gereği olarak görülmektedir. 36 Bununla birlikte, ceza hukukunda kefaret ve ödetme düşüncesi her ne kadar kusurla orantılı ceza ilke- si ile kendine yer bulmaktaysa da; bu düşünce artık cezalandırmanın ana hedefi olarak değerlendirilmemekte, cezanın özel ve genel önleme fonksiyonlarını yerine getirmesi çerçevesinde yardımcı bir nitelik arz etmektedir. 37 Hapis cezasının infazı sırasında rehabilitasyon ve suçluyu toplu- ma kazandırmanın önemi ise; uluslararası belgelerde ayrıca vurgu- lanmaktadır. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin 2006 tarihli “ Eu- ropean Prison Rules ” adlı tavsiye kararı da konuya ilişkin önde gelen metinlerden olup; üye ülkelerin, hapis cezasının infazı sırasında uy- maları gereken asgari kriterler, burada ele alınmıştır. 38 Anılan kararda; bütün hapis türlerinin, özgürlüğünden yoksun bırakılmış kişiyi yeni- den özgür topluma entegre etmeyi ve onu toplumla bütünleştirmeyi tap, Üçüncü Baskı, İstanbul 1993, s. 9; Yenidünya, s. 89; Artuk/Gökçen/Yenidün- ya, s. 739. 34 Özbek/Kanbur/Doğan/Bacaksız/Tepe, s. 623; Koca/Üzülmez, s. 542; Özbek, s. 84; Timurbaş, s. 561; Yenidünya s. 89; Artuk/Gökçen/Yenidünya, s. 739; İçel/ Sokullu/Özgenç/Sözüer/Mahmutoğlu/Ünver, s. 37-38; Öztürk/Erdem, s. 402; Koca/Üzülmez, s. 542; Centel/Zafer/Çakmut, s. 532; Dönmezer/Erman, s. 562. 35 Yenidünya, s. 90; Artuk/Gökçen/Yenidünya, s. 739. 36 Centel/Zafer/Çakmut, s. 527. 37 Özbek, s. 85; İçel/Donay, s. 12. 38 Avrupa Birliği hukuk sisteminde; AB’nin yetkili organları tarafından alınan tav- siye kararlarının bağlayıcılığı olmamasına rağmen; bu kararların AB’nin genel amaç ve politikalarını belirleme noktasında yönlendirici oldukları ve moral değer taşıdıkları doktrinde ifade edilmektedir. Bkz. Kamuran Reçber, Avrupa Birliği Hukuku Ve Temel Metinler, 2. Baskı, Bursa 2013, s. 117.