Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

62 Cezalandırmanın Amacı ve “Umut Hakkı” Bağlamında Koşullu Salıverilme Yasakları mez ” olduğu noktada ihlal gündeme gelebilmektedir. 61 Diğer yandan bir ömür boyu hapis cezasının “ indirilemez ” olarak nitelendirilebilmesi için, mahkûmun herhangi bir şekilde serbest kalma umudu olup olma- dığının tespit edilmesi gerekmektedir. Eğer ki müebbet hapis cezası; başka bir cezaya dönüştürme, infazı askıya alma, infazı son erdirme veya şartla salıverilme yöntemlerinden biriyle infazın herhangi bir aşamasında gözden geçirilebiliyorsa; bununla AİHS m.3’ten doğan yükümlülüğün yerine getirilmiş olduğu kabul edilmelidir. 62 Faile, bu sayılan imkânlar ile serbest kalma umudunun verilmiş olması, mü- ebbet hapse mahkûm olan herkesin kayıtsız şartsız bu yöntemlerden biri ile salıverilmesi gerektiği anlamına da gelmeyecektir. Zira şartları yerine getirmeyen mahkûmların, pratikte ölünceye kadar infaz kuru- munda kalacak olmaları m.3’ün ihlalini oluşturmayacaktır. Dolayısıy- la 3. madde ile ifade edilen yasağın ortaya koyduğu amaç bakımından; ömür boyu hapis cezasının, infazın herhangi bir aşamasında gözden geçirilmesi sonucunda fiilen ve hukuken indirilebilir olması yeterli sa- yılacaktır. 63 AİHM için önem arz eden husus; infazın herhangi bir aşamasın- da kişinin muhakkak serbest kalması değil, mahkûm olduğu cezayı bir gün serbest kalacağı ümidiyle çekmesidir. 64 Hükümlünün ömür boyu hapis cezasını gözden geçirmeye imkân sağlayan devlet; failin toplum açısından hâlihazırda tehlikeliliğini koruduğu gerekçesiyle tahliye talebini reddedebilir. Zira mahkûmların uzun süre infaz kuru- munda kalmış olmaları, devletlerin toplumu koruma yükümlülüğünü zayıflatmayacağından; bu yükümlülük, mahkûmların tehlikeliliği de- 61 Kafkaris-Kıbrıs par. 97; Iorgov-Bulgaristan, par. 49; Vinter ve Diğerleri-Birleşik Krallık, par. 106-107; Öcalan-Türkiye, par. 193-194; Trabelsi-Belçika, par. 112. Dolayısıyla mahkeme bu yaklaşımı ile ömür boyu hapis cezalarının bizatihi mev- cudiyetinin insan haklarına aykırılık teşkil ettiği ve bu nedenle tamamen kaldı- rılmaları gerektiği şeklinde doktrinde bazı yazarlarca ileri sürülen görüşe itibar etmemiştir. Müebbet hapis cezalarının ilga edilmesi gerektiğine ilişkin tartışmalar ve ayrıca karşılaştırmalı hukukta ve özellikle Avrupa ülkelerinde müebbet hapis cezalarına ilişkin mevcut durum hakkında bkz. Fatma Karakaş Doğan, “Müebbet Hapis Cezası ve Cezanın Amacı” , Ceza Hukuku Dergisi , C. 5, S. 13, Ağustos 2010, s. 47-69; Taşkın, s. 29-60. 62 Kafkaris-Kıbrıs, par. 98; Iorgov-Bulgaristan, par. 50; Vinter ve Diğerleri-Birleşik Krallık, par. 109; Öcalan-Türkiye, par. 196; Trabelsi-Belçika, par. 113. 63 Kafkaris-Kıbrıs, par.98; Iorgov-Bulgaristan, par. 50; Vinter ve Diğerleri-Birleşik Krallık, par. 108; Öcalan-Türkiye, par. 195; Trabelsi-Belçika, par. 113. 64 Öncü, s. 24.