Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

73 TBB Dergisi 2018 (138) Fahrettin KIDIL AİHM, 3. maddenin “ indirilebilir olmayan ömür boyu hapis cezaları ” ile ihlal edildiği durumlarda da; Soering kararındaki dolaylı koruma yaklaşımını sürdürmektedir. Zira iade edildiği ülkede kişiye serbest kalma imkânı tanınmadan ömür boyu hapis cezası uygulanacak ise; öncelikle iade eden devletin bu çerçevede nasıl hareket etmesi gerekti- ği ve hangi hallerde bu ihlalden sorumlu olacağı değerlendirilmelidir. Bu yönüyle; suçluların iadesi üzerine gündeme gelen “ umut hakkı ” ih- lallerine ilişkin başvurular ile Soering kararına konu olan uyuşmazlık arasında benzerlik söz konusudur. 97 Nitekim Trabelsi/Belçika dava- sında; ABD’ye karşı El Kaide ile bağlantılı terör eylemlerinde bulun- makla suçlanan ve Belçika’da bir hapiste tutulan Tunus vatandaşı Ni- zar Trabelsi’nin Belçika tarafından ABD’ye iadesi değerlendirilmiştir. 98 Mahkeme, yapılan suçlamalardan kişinin ABD’de mahkûm olması ha- linde, indirimsiz ömür boyu hapis cezasına çarptırılabileceği riskine rağmen; Belçika’nın Trabelsi’yi iade ederek, başvuranı böyle bir risk ile karşı karşıya bıraktığını ve bu şekilde 3. maddenin ihlaline ilişkin sorumluluğa kendisini dâhil ettiğini belirtmiştir. 99 Dolayısıyla AİHM, Soering davasında olduğu gibi burada da dolaylı ihlalin varlığını kabul etmiştir. 100 Son olarak Almanya tarafından Türkiye’ye yapılacak bir iadeye ilişkin Alman Anayasa Mahkemesi’nin yakın tarihli bir kararını, öne- mine binaen değerlendirmenin faydalı olacağını düşünüyoruz. Türki- ye tarafından yapılan bu iade talebi, PKK’nın bölge liderlerinden olup, bazı bombalı saldırıları planlamakla ve emrini vermekle suçlanan bir Türk vatandaşını konu edinmektedir. Mahkeme kişinin eğer mahkûm olursa Türkiye’de ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile karşı karşı- ya kalacağını, bu cezanın askıya alınmasının yahut mahkûmun koşul- lu salıverilmesinin mevzuat gereği mümkün olmadığını, mahkûmun affının ise ancak kalıcı hastalık, sakatlık veya yaş sebebiyle mümkün 97 Öncü, s. 26. 98 Trabelsi-Belçika, par. 5-14. 99 Trabelsi-Belçika, par. 135-139. Bununla birlikte Belçika, Sözleşmenin 3. maddesini ihlal ettiği için 60.000 Euro ve AİHM’de davanın devam ettiği sırada verilen ve iadenin yapılmamasını öngören ihtiyati karara rağmen Trabelsi’yi iade ederek etkin başvuruyu düzenleyen 34. maddeyi ihlal ettiği için de 30.000 Euro tazminatı Trabelsi’ye ödemeye mahkûm edilmiştir. 100 Öncü, s. 27.