Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

103 TBB Dergisi 2018 (139) Nimet ÖZBEK B) Çıkma İzinle yabancı devlet vatandaşlığının kazanılarak Osmanlı tâbiiyetinden çıkma, Kanun’un 5. maddesinde düzenlenmiştir. Bu hük- me göre, “Tebayı Saltanat-ı Seniyyeden mezunen tâbiiyet-i ecnebîyeye giren eşhas tebdil-i tâbiiyet ettikleri tarihten itibaren ecnebî sıfatında tutulup haklarında ol-veçhile muamele olunur. Fakat Devlet-i Aliyye- den mezun olmaksızın tâbiiyet-i ecnebîyeye girer ise işbu tâbiiyet-i ce- didesi keenlemyekûn ve kendisi kamekân teba-yı Devlet-i Aliyyeden addolunup kâffe-i hususatta tebaa-yı Devlet-i Aliyye hakkında olunan muamelenin aynı icra kılınacaktır. Her halde tebaa-yı Devlet-i Aliyye- den bir şahsın terk-i tâbiiyet etmesi mutlaka İrade-i Seniyye üzerine verilecek bir senede muallâk olacaktır”. İznin verilmesini sağlayacak etkenlere ve koşullara ilişkin hiçbir şart, TOK’da yer almamaktadır. 54 Hükmün son cümlesi, bu hususta icra organlarının takdir hakkına sahip olduğunu gösterir. 55 İzin alarak yabancı devlet vatandaşlığını kazanan kişi, yabancı sta- tüsüne tâbi kılınmıştır. İzin almadan yabancı devlet vatandaşlığının kazanılması, aşağıda inceleneceği üzere bir ıskat (çıkarma) nedeni ola- rak düzenlenmiştir. Iskat halinde ise kişi, yalnızca yabancı muamelesi- ne tâbi tutulmamakta; daha ağır sonuçlarla karşılaşmaktadır. C) Iskat TOK’ta ıskat halleri Kanunname’nin 6. maddesinde düzenlenmiş- tir. Bu hükme göre, “Saltanat-ı Seniye tarafından mezun olmaksızın diyar-ı ecnebîyede tebdil-i tâbiiyet eden veyahut bir ecnebî devletin hizmet-i askerîyesine giren şahsı, Devlet-i Aliyye isterse tâbiiyetinden ıskat edebilir ve bu makule tâbiiyeti ıskat olunan eşhasın Memalik-i Şâhaneye avdeti memnû olur”. Bu hükme göre, izin almaksızın yurt dışında yabancı devlet vatan- daşlığının kazanılması ile yabancı devletin askerlik hizmetinde bulu- nulması, ıskat sebepleridir. 54 Göğer (Vatandaşlık), s.106; Fişek, H.; Türk Vatandaşlık Hukuku, Ankara 1959, s.112, (TVH). 55 Fişek, (TVH), s.112.