Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

104 İlgilinin İstemi Gerekmeksizin Türk Vatandalığıyla İlişkisinin Kesilmesi Hükmün orijinal hali bu şekilde iken daha sonra 5 Nisan 1916 ta- rihli bir zeyl 56 sonucu, “yabancı devletin askerlikten başka bir hizme- tinde bulunma” hali ile “askerlik yükümlülüğünün yerine getirilme- mesi” de bir ıskat nedeni olarak eklenmiştir. Anılan Zeyl’e göre, “evvelâ Tebaa-i Osmaniyeden Memalik-i Os- maniyede bulundukları halde Hükûmat-ı mahalliyeye ve memalik-i ecnebîyede bulundukları halde Saltanat-ı Seniyye Sefaret veya Şeh- bederhanelerine tahriren ihbar-ı keyfiyet etmeksizin bir devlet-i ecnebîyenin askerlikten gayrı bir hizmetine bir-riza giren veyahut bâde-i ihbar kabul ettiği hizmetin tayin olunacak müddet zarfında terki için verilen emre imtisal eylemeyen eşhası dahi Devlet-i Aliyye isterse tâbiiyetinden ıskat edebilir”. Zeyl’de ayrıca, “askerlik yükümlülüğünün yerine getirilmeme- si” de şu şekilde düzenlenmiştir: “Kezalik hal-i seferberîde hizmet-i mecbure-yi askerîyelerini ifa için vesait-i münasibe ile vâki olacak dâvet-i resmiyeye bilâ mazeret icabet eteyerek bakayada kalanlardan veya kıt’ayı mürettebelerine esna-i sevklerinde veya bir kıt’aya ilti- haktan sonra firar edip meh-li kanuni zarfında avdet etmeyenlerden memalik-i ecnebîyeye firar ettikleri anlaşılıp da hilafını isbat edeme- yen ve mezuniyet ve tebdil-i hava veya memuriyet suretiyle Memalik-i Osmaniye haricine azimet ettikleri halde müddeti hitamında bilâ ma- zeret avdet etmeyerek firarı hükmünde kalan rütb-ü askerîye eshabıy- la mensubin ve mükellefin-i askerîyeyi Hükûmet-i Seniyye ister ise tâbiiyet-i Osmaniyeden ıskat eder”. Bu hükümle birlikte, aşağıda yer alan ıskat nedenleri kabul edil- miş bulunmaktadır: - “izin almadan yabancı devlet vatandaşlığına girmek”, - “izin almadan yabancı devletin askerlikten başka hizmetinde bu- lunma ve bu hizmetin terki için yapılan duyuruya rağmen verilen süre içerisinde hizmeti bırakmama”, - “Seferberlik halinde, Osmanlı devletine karşı olan askerlik yü- 56 Anılan düzenleme için bkz. Unat, (Metinler), s.9-10.