Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

112 İlgilinin İstemi Gerekmeksizin Türk Vatandalığıyla İlişkisinin Kesilmesi karma kararında, bu koşula uyulsa da şairin yaptığı hizmeti bırakma- yacağı ile gerekçelendirilmiştir. Çıkarma kararında, “pasaportsuz ola- rak İstanbul’dan Romanya’ya kaçan ve oradan da Moskova’ya giderek hava alanında memleketi aleyhine beyanatta bulunduğu ve mütaaki- ben radyo yayınlarında Türkiye’nin Hükümet şekli ve Hükümeti idare edenler aleyhine geniş propaganda kampanyasına girişerek komüniz- mi yaymak maksadını güden neşriyatiyle Sovyet Hükümeti’nin ver- diği hizmeti ifa etmekte olan maruf komünist Nazım Hikmet Ran’ın kendisine bu hizmeti terk etmesi hususunda yapılacak tebligatın da bir fayda vermeyeceği mülahaza edildiğinden Türk vatandaşlığından çıkarılma- sına karar verilmiştir” ifadesi bulunmaktadır. Kararın hukuka aykırılığına dayanılarak iptal davası 1990 yılında Nazım Hikmet’in kardeşi Saniye Yaltırım tarafından açılmış; fakat bu dava idarî davalarda aranan menfaat yokluğu nedeniyle reddedilmiş- tir. 76 2005 yılında Kemal İnebolu tarafından açılan dava da önce ehliyet yönünden reddedilmiş; 77 ardından menfaat kavramı geniş yorumlana- rak bu karar bozulmuştur. 78 Kararın 1312 sayılı TVK’da belirtilen koşullara uyulmadan veril- miş olması “yok hükmünde” olup olmadığı tartışmalarını da berabe- rinde getirmiştir. 79 403 sayılı TVK’nın yürürlükte olduğu bir dönemde bu kanunda değişiklik yapılmasına ilişkin tasarı görüşülürken Nazım Hikmet’in çıkarma kararının da yürürlükten kaldırılan hükümlere ek- lenmesine yönelik öneri, 80 “Nazım Hikmet’e vatandaşlık iade edilirse 76 Danıştay 10.Dairesi’nin 17 Şubat 1993 tarih ve E.1992/358, K. 1993/672 sayılı ka- rarı için bkz. N. Ekşi /Z. Bereket Baş, Nazım Hikmet Ran’ın Vatandaşlık Durumu, İstanbul 2002, s.58-60. 77 Danıştay İdari Dava Daireleri’nin, 6 Ekim 2005 tarih ve E.2004/03, K.2005/2371 sayılı kararı için bkz. Danıştay Kararları Dergisi, 2006, sayı 111, s.72-74. Kararla il- gili ayrıntılı bilgi için bkz. N. Ekşi/A. Özelçi, “Nazım Hikmet’in Türk Vatandaş- lığından Çıkarılmasına İlişki Kararların Değerlendirmesi”, İstanbul Barosu Dergisi, 2008, Cilt 82, Sayı 5, s.2297-2332. 78 Vatandaşlıktan ıskat kararının nüfus kütüğüne tesciline ilişkin işlemin iptali iste- mi ile açılan davada, bir vatandaş olarak davacının kişisel ve meşru menfaatinin ihlal edildiği açık olup davacının sübjektif ehliyetinin varlığı kabul edilmek sure- tiyle davanın esasının incelenmesinin gerektiğine hükmedilmiştir: Danıştay İdari dava Daireleri’nin 6.10.2005 tarih ve E.2004/03, K.2005/2371 sayılı kararı için bkz. Danıştay Dergisi , S.111, s.72-74. 79 N. Ekşi, N./Z. Bereket Baş, s.58; Altıparmak, K./Karahanoğulları, O.; “Nazım Hikmet Türk Vatandaşı Oldu mu?”, AÜSBF Dergisi , 2009, Cilt 64, Sayı 1, s. 299- 305; ve ayrıca 24.1.2009, www.bianet.org , (4.10.2013). 80 Öneri, Tasarının sevkedildiği Komisyon’un CHP’li üyesi Hakkı Ülkü tarafından