Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

116 İlgilinin İstemi Gerekmeksizin Türk Vatandalığıyla İlişkisinin Kesilmesi ile şahsın ehil olup olmadığına bakılmaksızın 91 verilen çıkarma (ıskat) kararlarını iptal etmiştir. Bu hüküm uygulanarak hakkında çıkarma (ıskat) kararı verilmiş kişilerin açtıkları bir davada, Danıştay, “mücbir sebep” kavramından yararlanarak ve hattâ haklı mazeret arayarak veya ilgilinin niyetini tes- pit ederek çıkarma (ıskat) hükmünün ağırlığını önlemeye çalışmıştır. 92 Beş sene zarfında konsolosluğa müracaatla kendisini tescil et- tirmemenin çıkarma (ıskat) sebebi sayılacağına ilişkin Kanun’un bu hükmünün, Türk vatandaşlığını doğumla kazanmış olan kişiler bakı- mından uygulanması eleştirilmiştir. 93 Ayrıca, hükmün lafzına aykırı olarak, kendisini tescil ettiren ama bu tarihten sonra beş seneden fazla bir süre içinde kayıtlarını yeniletmeyen kişiler hakkında da uygulan- ması 94 eleştiriye neden olmuştur. 95 b) Türk Vatandaşlığını Sonradan Kazanan Kişiler Hakkındaki Iskat Nedenleri 1312 sayılı TVK, iki durumda, “sonradan Türk vatandaşı olmuş kişilere” yönelik olarak çıkarma sebebi düzenlemiştir. 1312 sayılı TVK’nın 11.maddesinde düzenlenen bu hükme göre, 96 “Türkiye Cum- huriyetinin iç ve dış güvenliğine aykırı fiil ve hareketlere başlamak” 97 verilen çıkarma (ıskat) kararının bozulmasına hükmedilmiştir. 91 Devlet Şurası Dava Daireleri Genel Kurulu’nun bir kararında (karar için bkz. Da- nıştay Kararları Dergisi , 1949, s.45 ve s.37) küçüklük sebebi ile kendisini konsolos- luğa tescil ettirmeyen davacı hakkında verilen çıkarma (ıskat) kararının bozulma- sın hükmedilmiştir. 92 Yurt dışında yaşayan kişilerin kendilerini konsolosluklara tescil ettirmemelerinde niyetin önemli olduğu ve mücbir sebebin arandığı yargı kararları için bkz. Nomer, (1997), s.121, dn.109. 93 Ergin Nomer, Türk Vatandaşlık Hukuku, (1997), s.122; Bu sebeple ıskatın “nisbet- siz derecede şiddetli bir tedbir olduğu yolunda bkz. Fişek, (TVH), s.122. 94 Danıştay, hükmün bu şekilde uygulanarak verilmiş olan kararları iptal etmiştir. Devlet Şurası Dava Daireleri Genel Kurulu’nun E.48/136, K.48/22, Danıştay Ka- rarları Dergisi , 1949, s.45 ve 37. 95 Fişek, (TVH), s.123. 96 “Türk vatandaşlığına kabul edilmiş sabık ecnebîlerden: A) Türkiye Cumhuriyetinin dâhilî ve haricî emniyetine mugayir ef’al ve harekâta tasaddi edenler, B) Askerlik hakkındaki kanunların emrettiği mükellefieyetleri ifa etmeyenler, İcra Vekilleri Heyeti kararı ile Türk vatandaşlığından iskat olunabilirler”. 97 “Türkiye Cumhuriyetinin dâhilî ve haricî emniyetine mugayir ef’al ve harekâta tasaddi etmek”.