Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

150 İdare Hukuku İlkeleri Çerçevesinde Türk Vatandaşlığına Alınma Kararının İptali ... ilk defa 22.02.1964 T. ve 11638 s. RG’de yayınlanan mülga 403 s. Türk Vatandaşlığı Kanunu m. 24 ile düzenlenmiştir. 47 Vatandaşlığa alınma- nın iptali başlığını taşıyan mülga 403 s. TVK m. 24’e göre; “ Vatandaşlığa alınma, ilgilinin yalan beyanı veya önemli hususları gizlemesi sonucu vuku bulmuş ise, vatandaşlığa alınma kararı Bakanlar Kurulunca iptal edilir. İl- gilinin Türk vatandaşlığına alınmasından başlayarak 5 yıl geçtikten sonra iptal kararı verilemez .” Mülga TVK m. 33/2’de de vatandaşlığa alınma kararının iptalinin geçmişe etkili olmadığı açıkça düzenlenmiştir. 5901 sayılı TVK’nın vatandaşlığa alınma kararının iptalini düzenleyen 31. maddesinde ise herhangi bir süre kısıtlamasına yer verilmemiştir. 48 ile vatandaşlığa alınma kararının üstünden beş sene geçmiş olsa bile iptal kararı vermek istiyordu. Federal Göç İdaresinin deneyimlerine göre sekiz sene makul bir süre olarak görülmüştür. 2011 yılında yapılan değişiklikle, vatandaşlığa alınma kararının iptal edilmesini düzenleyen hüküm, süre dışındaki şartlar bakımından korunmuş; beş senelik süre sekiz seneye çıkartılmış, zamanaşımının işleme şart- ları ağırlaştırılmıştır. Vatandaşlığa alınma kararının yok hükmünde sayılmasını düzenleyen maddenin yeni haline göre, federal makam hukuki açıdan önem arz eden durumu haber aldıktan sonra, en geç 8 sene içerisinde vatandaşlığı iptal edebilir. İsviçre Vatandaşlık Kanunu m. 41 olağan vatandaşlığa alınma hallerinde de bu hükmün uygulanabilir olduğunu düzenlemiştir. Parlamentarische Initia- tive Änderung Bürgerrechtsgesetz. Nichtigerklärung. Fristausdehnung Bericht der Staatspolitischen Kommission des Nationalrates vom 30. November 2007, https://www.admin.ch/opc/de/federal-gazette/2008/1277.pdf ; Bundesgesetz über Erwerb und Verlust des Schweizer Bürgerrechts (Bürgerrechtsgesetz, BüG) (Fristausdehnung für die Nichtigerklärung) Änderung vom 25. September 2009; https://www.admin.ch/opc/de/official-compilation/2011/347.pdf 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe girmiş olan yeni İsviçre Vatandaşlık Kanunu’nun vatandaş- lığa alınma kararının iptalini düzenleyen 36. maddesi de benzer bir hüküm taşı- maktadır TVK m. 31’de düzenlenen yalan beyan veya önemli hususların gizlen- mesi sonucu vatandaşlığa alınma kararının iptalini karşılayan mülga İsviçre Va- tandaşlık Kanunu m. 41’de de ve 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe giren yeni İsviçre Vatandaşlık Kanunu m. 36’da, “Nichtigerklärung” kavramı kullanılmıştır. 47 Nihal Uluocak, Türk Vatandaşlık Hukuku, Filiz Kitabevi, 1989, s. 101; Fişek, agm, s. 378. Ancak bu tarihten önce de bir idari işlem olan vatandaşlığa alınma karar- larının iptalinin/geri alınmasının mümkün olduğunu düşünüyoruz. Nitekim va- tandaşlığa alınma kararlarının iptali/geri alınması kurumları Alman Vatandaşlık Kanunu m. 35’te düzenlenmeden önce, iptal veya geri alma durumlarında Alman İdari Usul Kanunu’nda geri alma / iptal kurumları hakkında genel düzenleme olan m. 48’e başvuruluyordu. Fritz Sturm/Gudrun Sturm, Das deutsche Staat- sangehörigkeitsrecht, Frankfurt, 2001, s. 97 vd., Kay Hailbronner/Hans Georg Maaßen/Jan Hecker/Marcel Kau, Staatsangehörigkeitsrecht, Verlag C. H Beck, 6. neu bearbeitete Auflage, 2017, StAG § 8 Rn. 137. 48 Mülga TVK ile kıyaslandığında yürürlükteki TVK’nın, vatandaşlığın iptali nokta- sında bir süre kısıtlaması getirmeyerek vatandaşın aleyhine bir düzenleme oldu- ğu, süre kısıtlaması getirilmemesinin isabetli olmadığı görüşünde olan yazarlar vardır. Bilgin Tiryakioğlu, “Yeni Türk Vatandaşlığı Kanununun Eleştirel Analizi”, Uluslararası Sempozyum, 15-16 Mayıs 2009, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, s.