Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

169 TBB Dergisi 2018 (139) Süheyla Suzan Gökalp ALICA olumsuz yönde etkilenebileceği, 4 davada ciddiyeti sağlamaktan uzak olunacağı 5 ve ciddiyetsiz başvuruları engellemek gerektiği 6 yönün- dedir. Diğer görüşler ise, “idari istikrar ilkesi” olarak da açıklanan; iptal davası açma hakkının herkese tanınması halinde idarenin tüm işlemlerinin dava tehdidi altında kalacağı, bu durumda idarenin tüm işlemlerine kuşku ile yaklaşılacağı ve idarenin işleyişinin olumsuz et- kilenebileceği düşüncesine 7 dayanmaktadır. Kamu hukukunda men- faat kavramının hak kavramı ile aynı etkiye sahip olduğu ve dolaylı biçimde aynı hukuksal korumadan yararlandığı düşüncesinin 8 yanı sıra, kamu hukukunda menfaatin hem anlam hem de sahip olduğu hukuksal etki açısından özel hukuk kabullerinden farklı bir biçimde ele alınması ve hukuki himaye noktasında bir hak etkisi ve sonucunu meydana getirdiği görüşü 9 ileri sürülmektedir. 1.1. Actio Popularis ve Çevrenin Korunmasına Yönelik Davalar Bireylerin kendi kişisel haklarının ihlal edildiğini ileri sürmeksi- zin, toplumun menfaatlerinin ihlal edildiği iddiasını taşıyan ve toplu- mun menfaatlerini korumayı amaçlayan başvurular “ actio popularis” (halk davası) olarak tanımlanmaktadır. Kaynağı Roma Hukukuna da- yanan actio popularis, hakların korunması aracı olarak ortaya çıkan dava türlerinden olup, 10 bu davalarda korunan menfaat bireyin sade- ce özel hakkından çok, kamu güvenliğinin korunması, kamu emniye- 4 Lütfi Duran;, “İdari İptal Davası Olağan ve Genel Bir Başvuru Yoludur”, İnsan Hakları Yıllığı, C.19-20., 1997-1998, s. 190. 5 Nuri Alan, “İptal Davalarının Ön ve Esastan Kabul Şartları”, Danıştay Dergisi, Yıl 13, Sayı 50-51, s. 30. 6 Akman Akyürek, “Danıştay Kararlarında İptal Davalarının Menfaat İhlali Koşu- lunun Kişisellik Unsuru”, Danıştay Dergisi, Yıl 21, sa.81, s.30. 7 Turan Yıldırım, İdari Yargı, Beta Yayınları, İstanbul 2008, s. 323; Celal Karavelioğ- lu, İdari Yargılama Usulü Kanunu, C.I, 2001, s. 109: Halil Kalabalık, İdari Yargıla- ma Usulü Hukuku, Sayram Yayınları, Konya 2013, sh.154; Alan, age s. 30. 8 İl Han Özay, Günışığında Yönetim II- Yargısal Korunma, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2010, s.78. 9 Ayşe Aslı Yücesoy, İdari Yargılama Hukukunda İptal Davalarında Menfaat (İdari Yargıda Sübjektif Dava Ehliyeti Koşulu), Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016, s. 25. 10 Corpus İuris Civilis’in Digesta kısmında 47. Kitap 23. Fasıl “De popularibus ac- tionibus” (Actio popularisler hakkında) başlığı altında actio popularisle ilgili dü- zenlemelere yer verilmiştir. Bkz. http://droitromain.upmf-grenble.fr/Anglica/ D47_Scott.htm#XXIII, (Aktaran Ayşe Aslı Yücesoy, İdari Yargılama Hukukunda İptal Davalarında Menfaat, s.79)