Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

174 Çevrenin Korunmasına İlişkin İptal Davalarında Kişisel Menfaat Kavramı ncı, “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma ” başlıklı 74 üncü, “ yargı yolu” başlıklı 125 nci maddelerinde doğrudan veya dolaylı ola- rak konuya ilişkin hükümler bulunmaktadır. Bilgi edinmeye ilişkin ilk kapsamlı düzenleme 4982 sayılı “Bilgi Edinme Hakkı Kanunu” 17 ile yapılmıştır. Anılan Kanun, kamu kurum ve kuruluşları 18 ile kamu ku- rumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının faaliyetlerinde uygulanmak üzere, demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak kişilerin bilgi edinme hakkını kul- lanmalarına ilişkin esas ve usulleri düzenlemektedir. Kurum ve ku- ruluşlar, Kanun’da yer alan istisnalar dışındaki her türlü bilgi veya belgeyi başvuranların yararlanmasına sunmak ve bilgi edinme başvu- rularını etkin, süratli ve doğru sonuçlandırmak üzere, gerekli idarî ve teknik tedbirleri almakla yükümlüdürler. Söz konusu kanun, halkın bilgi edinmesine ve Avrupa Birliği Çevresel Bilgiye Erişim Direktifinin gerekliliklerini karşılamaya yönelik temel hükümler getirmiştir. Çevre Kanunu’nun 30’uncu maddesinde 2006 yılında yapılan de- ğişiklikle halkın çevresel bilgiye erişiminin sağlanmasına yönelik bir hükme yer verilmiştir. Ancak bütün bu yasal düzenlemelere karşın, pek çok kişi ve sivil toplum kuruluşu kendilerini doğrudan ilgilendi- ren çevre sorunlarına yeterince bilgili ve ilgili yaklaşamamaktadırlar. Merkezi ve yerel kurum ve kuruluşları “bilgi edinme birimlerini” kur- muş olmalarına rağmen, halkın kapsamlı ve sürekli bilgi edinmesini sağlayacak usul ve yöntemlere yer verilmemektedir. Esasen bilinçli bir şekilde yapılan ve çevrenin korunmasına yönelik çabalar da sindi- rilmeye ve engellenmeye çalışılmaktadır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 10’uncu maddesine göre, ilgililer haklarında ida- ri davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilirler, altmış gün içinde bir cevap verilmezse is- tekleri reddedilmiş sayılır. İlgililer altmış günün bittiği tarihten itiba- ren dava açma süresi içinde, konusuna göre Danıştay’a, idare ve vergi mahkemelerine dava açabilirler. Kişilerin, çevrenin kirlenmesi ve bo- 17 RG. 24.10.2003 tarih ve 25269 sayı. 18 Kanun’un 7. maddesinde, bilgi edinme başvurusunun, başvurulan kurum ve ku- ruluşların ellerinde bulunan veya görevleri gereği bulunması gereken bilgi ve bel- gelere ilişkin olacağı ve ayrı ve özel bir çalışma, araştırma, inceleme ya da analiz neticesinde oluşturulabilecek türden bir bilgi veya belge için yapılacak başvuruya olumsuz cevap verilebileceği belirtilmektedir.