Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

193 TBB Dergisi 2018 (139) Süheyla Suzan Gökalp ALICA yönündeki yargı kararları nedeniyle, derneklerin çevre, planlama, şe- hircilik, imar gibi konularda dava açma ehliyetlerinin bulunup bulun- madığı değerlendirmesinin yukarıdaki açıklamalar ve kararlar çerçe- vesinde yapılması gerekecektir. Bu bağlamda, kent ve kentli bilincini oluşturmak ve tüzüğünde sayılan diğer amaçları gerçekleştirmek için faaliyetlerde bulunan der- neklerin açtıkları davalara bakıldığında genel olarak olumsuz sonuç- lara varıldığı görülmektedir. Örneğin bir derneğin “hemşeri sıfatına dayanarak dava açabilecek tüzel kişi olarak da nitelendirilemeyece- ği” düşüncesi ile menfaatinin olduğu kabul edilmemiştir 56 . Aynı şe- kilde Doğa Derneği’nin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca onaylanan, Mardin-Siirt-Batman-Şırnak-Hakkâri Planlama Bölgesi 1/100.000 öl- çekli Çevre Düzeni Planı, plan hükümleri ve plan açıklama raporuna karşı açtığı davada, Danıştay tarafından söz konusu işlemlerin doğru- dan doğruya dernek tüzel kişiliğinin hak ve çıkarlarını etkilemediği, dernekler tarafından hazırlanan dernek tüzüğünün de davacıya hu- kuken böyle bir hak tanımayacağı, davacı derneğin de dava konusu işlemlerin iptalini istemekte hukuken korunması gereken bir menfaat ilişkisinin bulunmadığı kararına varılmıştır. 57 Greenpeace ile ilgili bir karara göz attığımızda ise, farklı bir de- ğerlendirme ile karşılaşıyoruz. Bilindiği üzere, Greenpeace özellik- le çevrenin korunması amacıyla kurulmuş uluslararası bir dernektir ve uzun yıllardır bu konuya hizmet etmektedir. Uyuşmazlık konusu olayda, çevre sorunlarına sebep olan her tür idari veya özel işlem, ey- lem, karar, uygulamaya karşı her türlü hukuki girişimlerde bulunmak 56 Danıştay 6. Dairesi’nin E.2006/8004, K.2007/2796 sayılı kararı. 57 Danıştay 6. Dairesi’nin 18.03.2013 tarih ve E.2012/5466, K.2013/1751 sayılı kara- rı. Ancak kararın karşı oyunda haklı olarak belirtildiği üzere: Doğa Derneği’nin, Tüzüğü’nün 3. maddesinde, Dünyamızın ve Ülkemizin doğasını, biyolojik çeşitli- liğini, ekolojik süreçlerini ve ekolojik bütünlüğünü doğrudan veya dolaylı olarak tanımaya, tanıtmaya ve korumaya katkıda bulunmak, başta ülkemiz olmak üze- re Dünya ölçeğinde ekolojik yaşam bilinci ve duyarlığı oluşturulması, doğanın dönüşü olmayacak hız ve biçimde bozulması sonucunda ortaya çıkan sorunlara çözüm yolları sunmak ve doğa ile uyumlu yaşamayı desteklemek Derneğin amacı olarak sayılmış, 4.1 maddesinde ise doğal kaynakların, biyolojik çeşitliliği ve kül- türel miras dahil diğer çevre değerlerinin araştırılmasına ve korunmasına katkıda bulunmak ve gerektiğinde hukuki mücadele yürütüp davalar açmak veya açılmış bulunan davalara müdahil olmak Derneğin faaliyetleri arasında sayıldığından uyuşmazlığa konu davada menfaat ilişkisinin bulunduğunu kabul etmek gerekir.