Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

250 Yatırım Antlaşmalarında Yer Alan Adil ve Eşit Muamele İlkesinin Hukuki Niteliği yatırımcılarının sınırları ve içeriği açık, belirli bir seviyenin altına ol- mayacak adil ve eşit muameleyi, örf ve adet hukukun olan uluslararası asgari standart ile birleştirmeyi tercih etmektedir. Zira yatırımcıları- nın, ev sahibi ülkede asgari standartlarda birtakım haklara ve koru- malara sahip olmasını istemektedirler. ABD ve Kanada özelinde, bu formülasyonun kabul edilmesinde, NAFTA’nın uygulanması ve ken- dilerine açılan davalar ile yatırımcılarının açtıkları davalar etkili oldu- ğu söylenebilir. 26 d) İç Hukuka Atıfla Yer Verilmesi Çok nadir olsa da bazı yatırım antlaşmalarında adil ve eşit mua- mele ilkesi iç hukuka ve iç hukuk prensiplerine atıfla yer verilmekte- dir. 1997 tarihinde Karayip Topluluğu (CARICOM) ile Küba arasında imzalanan karşılıklı yatırım antlaşması madde IV şu hükmü içermek- tedir: “Her bir Akit Taraf, diğer akit tarafın yatırımcılarının yatırımları- na kendi ulusal hukuk ve düzenlemeleri altındaki adil ve eşit muameleyi sağlayacaklardır.” 27 Devletler özgür iradeleriyle, diledikleri şartlarda antlaşma oluş- turup akdedebilirler. Ancak adil ve eşit muamele ilkesinin, iç hukuk referansla antlaşmalarda yer alması kendi içinde bir çelişki oluştur- maktadır. Zira gerek adil ve eşit muamele ilkesi gerekse diğer stan- dartlar, yabancı yatırımcıya ev sahibi ülkenin iç hukukundan bağımsız olarak birtakım korumalar getirmek üzere kurgulanmıştır. Bu ilkenin iç hukukla bağlantılı hale getirilmesi, ev sahibi devletin davranışları- nı değerlendirebileceğimiz bağımsız uluslararası standartları ortadan kaldırmaktadır. Öte yandan yatırımcıları, ev sahibi ülkenin anladığı şekilde bir adil ve eşit muamele ile karşı karşıya bırakmaktadır. 26 OECD, “Fair and Equitable Treatment Standard in International Investment Law”, OECD Working Papers on International Investment, 2004/03, OECD Publishing (2004), s. 10-11. 27 UNCTAD, Bilateral Investment Treaties 1995-2006, (2007), s. 31 http://unctad. org/en/docs/iteiia20065_en.pdf “Each party shall ensure fair and equitable treatment of investments of investors of the other party under and subject to national laws and regulations.”