Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

292 Çevresel Göç ve Çevre Göçmenleri Sorununun Çevre Hukukundaki Yeri yarattığı uygarlığı; etik dâhil, bütün bilim dallarını” sorgulamasının çevre hukuku için de geçerli olmasıdır. 8 Dolayısıyla, bu makalede çev- resel göç sorunu ve onun çözümüne ilişkin görüş ve öneriler böyle bir ana çerçeve içinde irdelenecektir. Bu irdelemenin ortaya koyacağı sav; sorunun , hemen aşağıda belirtilecek olan, makro ve mikro boyutları, böyle bir özgünlükten hareketle birlikte değerlendirilip bunun gerek- tirdiği önlemler, devletler ve kapitalizme yön veren iş ve finans çevre- leri tarafından alınmadığı takdirde, mevcut küresel girişimlerin sonuç vermeyeceğidir. II. ÇEVRESEL GÖÇ VE ÇEVRE GÖÇMENLERİ SORUNU A. SORUNUN KAPSAMI VE NİTELİKLERİ 1. Sorun Alanı : Sorunun özü , bazı insanların (bireyler, ya da aile ve kabile gibi topluluklar), aşağıda belirtilen çevresel nedenlerle yaşadık- ları ortamları terk etmek ya da terki tercih etmek zorunda kalmalarıdır. Çünkü yaşam için zorunlu olan temel gereksinimlerin (barınma, bes- lenme, sağlık gibi) bu ortamlarda, kısa ve/veya uzun dönemde karşı- lanması artık mümkün olamamaktadır (evlerin, yaşam kaynaklarının, sosyal ve kültürel kaynakların kaybolması ya da kaybolma riski altın- da olması). Yaşam ortamlarının yaşanılamaz hale gelmesi, nedenlere bağlı olarak ani ya da uzun vadede gerçekleştiğinden, yaşanılan yerleri terk de buna bağlı olarak sürekli ya da geçici olabilmektedir. Bu terk zorunluluğu, yeni yaşam ortamları arama, bu ortamlardaki koşulların elverişliliği, koşullara uyum gibi konulardaki bir dizi başka sorunu da beraberinde getirmektedir. Böylece, esasen küresel niteliği gereği kap- samlı olan sorun, ister istemez iyice genişlemekte, buna koşut olarak karmaşıklığı ve disiplinlerarası niteliği de artmaktadır. Sorunun ciddi- yeti ile karmaşıklığı, göçün yığınlar halinde olmasına ve göçmenlerin durumlarındaki farklılıklara göre artmaktadır. Bazı göçerler açısından, geldikleri yaşam ortamları tamamen bozulduğu için, geri dönememe durumunun ortaya çıkması bu bağlamdaki bir farklılıktır. 8 Bu yorum için bkz. Turgut, Çevre Politikası ve .., s.78-82; Turgut, “Çevre Hukuku- nun Temel ..”, s.15-18; Turgut, “The Influence ..”, s.113-115; Turgut, Çevre Hakkı- Kuramsal ..”, s.22-23 (bu yorum Turgut’un bütün söylem ve konferanslarında ve sunduğu bildirilerin tartışma kısımlarında da ortaya konulmuştur).