Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

293 TBB Dergisi 2018 (139) Nükhet YILMAZ TURGUT 2. Küresellik: Sorunun kapsayıcılığını ve çok boyutluluğunu artı- ran bir özellik, onun çeşitli açılardan küresel oluşudur. Bir kere, sorun ölçüsü ve nitelikleri farklı olmakla birlikte, dünyanın her yöresinde yaşanmaktadır. Çevresel göçün çoğunluğu, mevcut göstergelere göre, gelişmekte olan ülkelerde (özelikle Afrika ve Asya kıtasındaki ülkler) yaşanmakta ise de gelişmiş ülkeler de fiilen ya da potansiyel olarak bu sorunun içindedirler. 9 Çünkü çevresel bozulma ve iklim değişikliğinin etkileri coğrafi sınır tanımamaktadır. Nitekim bazı ülkeleri ve kıtaları inceleyen raporlar 10 dışında, bütün ülkeleri ele alan Birleşmiş Milletler kaynaklı bilimsel raporlarda, özellikle iklim değişikliğinin risklerine maruz kalan ve kalacak ülkeler ile maruziyet nedenleri ve dereceleri gösterilirken, gelişmiş ülkelerden de örnekler verilmiştir. Türkiye bu risk tablosunda, iklim değişikliğinin etkilerine yüksek derecede maruz olan ülkeler arasında gösterilmektedir. Resmi raporlardaki verilerde, iklim değişikliği açısından mevcut etkiler ve yıllara göre etkilenebilir- lik durumları ortaya konulmuştur. Özellikle kuraklık ile aşırı yağış- lara bağlı sellerin ilk sıralarda yer aldığı olumsuz sonuçlar arasında, tropik günler, yangınlar ve kullanım suyu kıtlığı gibi diğerleri de bu- lunmaktadır. 11 Raporlarda değinilmeyen ve sıklıkla yaşanan sellerden de bağımsız düşünülemeyecek bir durum da çevresel etki değerlen- dirmesinin etkili şekilde yapılmadığı hidroelektrik santral ve maden arama faaliyetleri yüzünden, bu bölgelerdeki yöre halklarının “yaşam alanlarının zaman içinde yok olması” ve olası göç riskidir. Ayrıca, Türkiye, iklim değişikliğinin komşu ülkelerdeki büyük riskleri düşü- nüldüğünde, transit ve misafir ülke olma açısından da sorunun büyük ölçüde içindedir. Bu tehditin başta gelen kaynağı, özellikle kuraklık ve su kıtlığı sorunlarının acil boyutlarda yaşanacağının gösterildiği Orta Doğu ülkeleridir. 9 Örnek vermek gerekirse, 2015 yılındaki sıcak hava dalgaları -heatwaves- Güney Asya gibi Fransa’yı da etkilemiştir. Bkz. Black, Heavy Weather …, s.8. 10 Asya ve Pasifik ülkelerine yönelik riskler ile göçler ile bağlantıları bizzat Asya Kalkınma Bankası tarafından hazırlanan bir raporda ayrintılı şekilde incelenmiş- tir. Bkz. ADB. 11 Dönemlere göre yapılan mevcut ve beklenebilir etkiler hakkında 2016’da hazırla- nan rapordaki geniş açıklamalar için bkz. ÇŞB, s.153-176. Ayrıca risk derecelerinin bölgelere ve kentlere göre değişikliğini gösteren daha kısa açıklamalar için bkz. DSİ, TİDUSEP.