Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

299 TBB Dergisi 2018 (139) Nükhet YILMAZ TURGUT durumun özel- önemli- bir anlam taşıdığı söylenemez. Nedenlerden hareketle yapılan ayırımlar konusunda, daha fazla ayrıntıya girmeksizin yapılması gereken genel saptama, çeşitli gö- rüşlerden birini ötekine tercih etmenin, diğer bir deyişle, sorunun çö- zümü için tek başına belli bir ayırımı esas almanın, ekoloji biliminin ekosistem kavramına dayanan verileri karşısında, mümkün ve doğru olamayacağıdır. Çünkü çevre sorunları, çevrenin unsurlarını birbirin- den ayırt etmenin olanaksızlığı nedeniyle, hem birbirlerine hem de di- ğer sorunlara bağlıdır. 26 Böylece nedensel faktörlerin karşılıklı olarak birbirlerine bağımlılığı, sebeplerin ve sonuçların da içiçe geçmesini beraberinde getirmektedir. Felaketlerin doğal olanlarını (natural di- sasters ) insan kaynaklı olanlardan ( man-made or anthropegenic disasters ) ayrı tutma çabaları olmakla birlikte, ikisinin de etkileşimiyle ortaya çıkan durumlar da olabildiğinden, bu ikisi arasında net bir ayırımın mümkün olamaması da bu yüzdendir. Aniden ortaya çıkan ve genelde “doğal felaket” sayılan olayların, çevrede zamanla ortaya çıkan olum- suz değişikliklerden ve bunlara sebep olan kalkınma faaliyetlerinden soyutlanamadığı görülmüştür. Yağmurun getirdiği seller “doğal olay” sayılmakla birlikte, bunların etkisinin kalkınma faaliyetleri nedeniyle felaket boyutuna ulaşması 27 bu durumun yaşanmış 28 somut örneğidir. Kaldı ki son yıllarda yapılan bilimsel araştırmaların çoğunluğunda, “doğal felaketlerin büyük ölçüde iklim değişikliğine bağlı olduğu” gö- rüşü paylaşılmıştır. 29 Ayırım için iklim değişikliğini temel ölçüt olarak kullanmak da aynı gerekçeyle elverişli ve gerçekçi olmamaktadır. Or- mansızlaşmanın hem iklim değişikliğine yol açması hem de onun bir sonucu olması bu bağlamdaki bir örnektir. Nedenler ve bunlara dayalı ayırımlar konusunda göze alınması gerekli diğer olgular da vardır. Bunlardan birisi, genelde çevre sorun- salına çözüm için uygulanan bazı politikaların da göç durumunu or- taya çıkarabilmesidir ki bunların önemli bir kısmı, sorunun, yukarıda 26 Turgut, Çevre Politikası ve.., s.10-11. 27 Bkz. Bates, s. 471. 28 1988’de Bengaldeş’teki sel felaketi için böyle bir değerlendirme yapılmıştır. Bk. Mc Cue, s. 160. 29 Bu sonuç 2017’deki bir raporda belirtilmiştir. Rapor için bkz. Black, Heavy Weat- her …,