Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

304 Çevresel Göç ve Çevre Göçmenleri Sorununun Çevre Hukukundaki Yeri de kabulünün de bunda etkisi olmuştur. Konuyu iklim başlığında in- celemelerine karşın, iklim değişikliğini çok daha geniş değerlendiren çalışmaların 45 da bu olgunun etkisi altında olduğu söylenebilir. Sorunu iklim değişikliği kapsamında ele almada başvurulan ayrıksı bir söz- cük de “emisyonlar-salımlar- nedeniyle sürgün edilme”dir ( exciled by emissions ). 46 Böylece, bu makalenin kaynakçasından da anlaşılacağı üzere, res- mi düzeydeki raporlar dâhil, konuyla ilgili bütün çalışmalarda göze çarpan gerçek, hem göç hem de buna maruz kalan kişiler (göçmenler) için değişik terimlerin kullanılması ve bir kavram birliğinin olmayışı- dır. Mülteci teriminin 1951 tarihli Birleşmiş Milletler Mülteci Sözleşme- sinde yasal bir tanımının olmasına karşın, göçmen sözcüğü için böyle bir tanımın yokluğu; göçün geçici veya sürekli, ülke içine veya dışına ve iradi ve irade dışı olması; göçün nedenleri, bu nedenler ve göç ara- sındaki ilişkinin derecesinin farklılığı, bu durumu etkileyen başlıca ol- gulardır. İlk bakışta net gözüken durumlar bile, bu tablodaki etkenler bütünüyle dikkate alındığında sorgulanabilmektedir. Nitekim göçün iradi ve irade dışı (zorunluluk gereği) olması ilk bakışta net görülebi- lirse de göçün nedenleriyle ilişkisi dikkate alındığında, her durumda böyle bir ayırım yapılamayabilmektedir. Yaşadıkları yerdeki koşulla- rın bozulacağını ve en sonunda göç durumunda kalacaklarını önceden farkedip, koşuşllar iyice kötüleşmeden göçen kişilerin durumu 47 buna bir örnektir. B. Çevre Mültecisi Sözcüğünün Kullanılma Nedenleri Karmaşayı gösteren terim yelpazesine kimlerin ne şekilde katkı- da bulunduğunu tek tek belirtmenin işlevsel olmayacağı düşüncesiy- le, burada, konuyu herkes için açık hale getirip anlaşılır kılacak bazı odak noktalara ilişkin belirlemeler yapılacaktır. Bir kere tartışmayı tetikleyen ilk adımın, konuya ilişkin ilk önemli raporda, çevre mülte- ci si sözcüğünün kullanılmasının olduğu gözlenebilir. Yukarıda giriş kısmında değinilen bu raporda kullanılan “çevre mültecisi” sözcüğü ve buna ilişkin geniş tanım, sonraki dönemlerdeki çalışmaların önemli 45 Kraemer et all, s.4. 46 Bkz. Kuusipalo, makalesinin başlığında bu sözcüğü kullanmıştır. 47 Örnek için bkz. Bates, s.467.