Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

316 Çevresel Göç ve Çevre Göçmenleri Sorununun Çevre Hukukundaki Yeri çevre hukukunda yerleşmiş olsaydı, bu bağlamda bir yorum için umut doğabilirdi. Öte yandan, MS’nin uygulamada son derece sınırlı kalan işlevi de sadece, sorunun mikro boyutu kapsamındaki son aşama olan, göçmenlerin mağduriyetlerini karşılamaya yöneliktir. BMYK’nin ken- di rolünü “yerinden olmalar ve koruma ile sınırlaması” 85 da bunun göstergesidir. ab. Avrupa Birliği: AB’nde de sorunu doğrudan ele alan bağlayıcı bir hukuki düzenleme henüz olmadığından, mülteci hukukunun ye- terlilikleri irdelenmiş; elverişli bir yasal çerçevenin nasıl oluşturulaca- ğı üzerinde durulmuştur. Ancak, biraz yukarıda da belirtildiği gibi, bu yasal çerçeveyi uluslararası gelişmeler ile Üye Devletlerdeki ve hatta başka ülkelerdeki uygulamalara göre oluşturmak eğiliminde olan AB, “ortak bir politikaya dayanak oluşturacak” ölçüde ve çerçevede yeterli yasal verileri henüz bu düzeylerde bulamamıştır. Sonuçta, AB’inde ve Üye Devletlerdeki mevcut mülteci mevzuatını uygulamadaki sorgula- malar ve sınırlar uluslararası düzeydekilerden farklı olmamıştır. Ça- balar, sorunun mikro boyutundaki (çevresel nedenlerle göç edenlerin korunması, hakları, yerleştirilmeleri gibi) çeşitli olasılıklara yanıt bul- ma amacında yoğunlaşmıştır. Geçici koruma ile tamamlayıcı koruma- ya ilişkin yönergelere 86 bu açıdan umut bağlanmıştır. İki yönergede de MS’nden daha kapsayıcı belirlemeler bulun- makla beraber, bunlar yine genel nitelikli olduklarından, çevre göç- menlerine uygulanmalarında oradakilere benzer yorumsal sınırlarla karşılaşılmıştır. İlk yönergede, göçe yol açan mağduriyet nedenleri arasında, “insan haklarının genel ve sistematik şekilde ihlali” de sa- yıldığından, ilk bakışta, bunun çevre göçmenlerindeki bazı durumları (sel, volkanik patlama gibi ciddi çevre felaketleri) da kapsayacağı dü- şünülmüştür. Bu düşünce, aşağıda da geniş şekilde belirtileceği gibi, insan hakları ile çevresel konular (özellikle iklim değişikliği) arasın- daki yakın ilişkiden kaynaklanır. Ancak, uygulanma olasılığının çok ayrıksı durumlarla sınırlanması ve benimsenen korumanın belirsizlik ve geçiciliği bir yana, getirilen temel koşul Yönergeyi umut olmaktan çıkarmaktadır. Bu koşul, yer değiştirmenin yığın halinde-geniş toplu- 85 UNHCR, Climate Change …, s.37. 86 Temporaray Protection Council Directive 2001/55/EC of 20 July 2001(OJ L 212, 7.8.2001). Complementary Protection Council Directive 2004/83/EC of 29 April 2004 (OJL 304, 30.09.2004).