Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

31 TBB Dergisi 2018 (139) Nihat KAYAR A. 98 sayılı ILO Sözleşmesinde Toplu Sözleşme Hakkı Uluslararası hukukta, kamu görevlileri dâhil tüm çalışanların top- lu sözleşme yapma hakkı, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 1 Temmuz 1949 tarihli Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Yapma Hakkına Dair 98 sayılı Sözleşmesi’ yle koruma altına alınmıştır. 2 98 sayılı Sözleşme, 2. Dünya Savaşı sonrasında, 17 Haziran 1948 tarihli ve 87 sayılı Sendika Özgürlüğü ve Sendikalaşma Hakkının Korunması Sözleşmesi’ nden sonra sendikal hakların uluslararası çerçevesini belirleyen ikinci önemli bel- gedir. 3 Bu Sözleşme, 87 sayılı Sözleşme’yi tamamlamayı amaçlamış olup, bu sözleşmeler, birbirinin ayrılmaz parçası ve ikizi olarak ni- telendirilmiştir. 4 98 sayılı Sözleşme, genel olarak, çalışanlara tanınan sendika özgürlüğünü, işveren ve örgütlerine karşı korumayı ve gönül- lü toplu pazarlık süreçlerinin geliştirilmesini ve toplu pazarlık tarafla- rının özerkliği konularını düzenlemiştir. 5 98 sayılı Sözleşme’nin 4’üncü maddesi toplu sözleşme hakkını düzenlemiştir. Maddeye göre, “ Çalışma şartlarını kolektif mukavelelerle [toplu sözleşmelerle] tanzim etmek üzere işverenler veya işveren teşekkülle- riyle işçi teşekkülleri arasında ihtiyari müzakere usulünden faydalanılmasını ve bu usülün tam bir surette geliştirilmesini teşvik etmek ve gerçekleştirmek için lüzumu halinde milli şartlara uygun tedbirler alınacaktır .”. Sözleşmenin kişi yönünden uygulanması 6’ncı maddede dü- zenlenmiştir. Buna göre, Sözleşme, “d evlet yönetiminde görevli dev- let memurları ”nın durumları ile ilgili olmayıp, hiçbir surette onların haklarına ya da statülerine halel getirmemektedir. Ancak, 98 sayılı Sözleşme’nin, özellikle Devlet memurlarını kapsamına alıp almadığı konu- sunda yoğun tartışmalar yaşanmıştır. Tartışma, Sözleşmenin Türkçe, İngilizce ve Fransızca metinlerindeki farklılıklardan kaynaklanmıştır. Sözleşmenin Türkçe çevirisinde “ Devlet memurları ”, İngilizce metninde, “ members of the administration of the state ” ve Fransızca metninde de, “ les 2 Teşkilâtlanma ve Kolektif Müzakere Hakkı Prensiplerinin Uygulanmasına Müta- allik 98 sayılı Milletlerarası Çalışma Sözleşmesinin Onanması Hakkında Kanun, Kanun No: 5834, Kabul Tarihi: 08.08.1951, Resmi Gazete, 14.08.1951, No: 7884. 3 Mesut Gülmez, Sendikal Hakların Uluslararası Kuralları ve Türkiye, TODAİE, Ankara, 1988, s. 54. 4 Mesut Gülmez, Sendikal Haklarda, Uluslararası Hukuka Ve Avrupa Birliğine Uyum Sorunu, Belediye-İş Yayını, Ankara, Eylül 2005, s.149. Gülmez, Sendikal Hakların Uluslararası Kuralları ve Türkiye, s. 54. 5 Gülmez, Sendikal Hakların Uluslararası Kuralları ve Türkiye, s. 55.