Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

336 Çevresel Göç ve Çevre Göçmenleri Sorununun Çevre Hukukundaki Yeri D. Çevre Mevzuatını da Dayanak Alan Displinlerarası Yaklaşım Bu başlıkta, soruna ilişkin yeni hükümler getirilmesini önermeyip, bölgesel ve uluslararası düzeydeki mevcut düzenleme ve uygulamala- rın hepsini birden içeren kapsayıcı uygulamalar yapılmasını esas alan önerilere verilmiştir. Bunlarda, uluslararası hukuk, mülteci hukuku, insan hakları ve uluslararası çevre hukuku çerçevesinde, şimdiye ka- dar yayımlanmış uluslararası ve bölgesel metinler (kararlar dâhil) ile bunların uygulanması süreçlerinde genel kabul görmüş esaslar, soru- nun çözümü için dayanak alınmaktadır. Bunun ana nedeni, kalkınma anlayışını, ekonomik boyutunun ilerisinde ve tüm sorunlara yanıt ve- recek genişlikte ele almanın 127 yarar sağlayacağı umudunun burada te- mel oluşturmasıdır. Bu yöndeki uluslararası çabaların, ilk olmamakla birlikte ilk olanlardan 128 da esinlenen, en önemli son örneği Göç Konu- sunda Küresel Anlaşmadır ( GCM ). BM düzeyinde yürütülen ve AB’nin etkili bir rol oynadığı çabalar sonucunda hazırlanan ve yukarıda (II. B) kısaca değinilen GCM , ulus- lararası nitelikli çeşitli hukuk disiplinlerinden birinden hareketle değil, bunların hepsine ilişkin mevcut düzenlemeler ve kazanımlar dikkate alınarak geliştirilmiştir. Yukarıda kavram (II.A) başlığında değinilen, New York Bildirgesinden (EK.2) hareketle, BM çatısı altında sürdü- rülen hükümetlerarası görüşmeler 129 sonucunda bu anlaşmanın nihai metni üzerinde uzlaşılmıştır. Kasım 2018’de yapılacak hükümetlere- rası toplantıda resmen kabul edilmesi beklenen bu metin üzerindeki uzlaşma, ”uluslararası göçün bütün boyutlarını bütünsel ve kapsayıcı olarak içermesi” niteliğinden hareketle, “tarihi bir an” olarak basına sunulmuştur (13 Temmuz 2018) 130 . “Hukuki bağlayıcılığının olmadı- ğı ve devletlerin siyasal ve ahlaki açıdan ortaklaşa üstlendikleri taah- 127 Bu düşüncenin göç ekseninde BM düzeyinde gelişimini yansıtan çaba ve bunları içeren metinler için bk. Newland, s.2-9. 128 İlk olduğu söylenemez; çünkü öncesinde, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi (2015), New York Bildirgesi (2016), Nansen Girişimi ve AB metinleri (EP, Climate Refugees ..) vardır. 129 ABD’nin görüşmelere katılmayacağı kararını alması nedeniyle, Avrupa Birliği, en güçlü önder konumuyla bu görüşmeleri yönlendirmiştir (AB’nin bu rolü için bkz. Guild-Grant, s.15.17). Görüşmeler yerel otoriteler, sivil toplum temsilcileri ve göç- menlerin de dâhil olduğu, geniş katılımlı ve şeffaf bir çerçevede yürütülmüştür. Görüşme süreci için bkz.Guild-Grant, s.1-12; ICVA, s.2-5; Newland, s.5-6. 130 Bkz. Press Release, s.1.