Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

37 TBB Dergisi 2018 (139) Nihat KAYAR görüşmeleri sonucunda mutabık kalınması durumunda taraflarca imzalanan sözleşme ” olarak tanımlanmıştır (4688 m.3/1-h, Değişik: 04.04.2012- 6289 m.3). Toplu sözleşmenin kapsamı ise, 28’inci maddede, “ kamu gö- revlilerinin mali ve sosyal haklarını düzenleyen mevcut mevzuat hükümleri dikkate alınarak kamu görevlilerine uygulanacak katsayı ve göstergeler, aylık ve ücretler, her türlü zam ve tazminatlar, ek ödeme, toplu sözleşme ikramiye- si, fazla çalışma ücreti, harcırah, ikramiye, doğum, ölüm ve aile yardımı öde- nekleri, cenaze giderleri, yiyecek ve giyecek yardımları ve diğer mali ve sosyal hakları ” olarak belirlenmiş ve toplu sözleşme hükümlerinin, “ sözleşme- nin yapıldığı tarihi takip eden iki mali yıl için geçerli ” olduğu hükme bağ- lanmıştır (4688 m.28/1, 3, Değişik: 04.04.2012-6289 m.18). Toplu sözleşmenin hukukî niteliği konusunda tartışmalar vardır . Bir görüşe göre , toplu sözleşme, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin, mali ve sosyal haklarını düzenleyen düzenleyici idarî işlemdir. Toplu sözleşme yapma hakkı ise, idarenin kanuniliği ilkesinin Anayasa ile öngörülmüş bir istisnası olup, mali ve sosyal haklar konusunda, idare ile birlikte kural koyma yetkisinin kullanımıdır. Bu özelliği nedeniyle de, kanuni düzenlemelere ters düzenlemeler içerebilme özelliği bulun- maktadır. Ayrıca belirtmek gerekir ki, toplu sözleşmenin, kural koyu- cu işlem olarak kabul edilmesi, hukuki değerini azaltmaz. 24 Bir diğer görüşe göre , toplu sözleşme, taraflara kanuni sınırlar için- de “ düzenleme yapma ” olanağı verdiği için, kamu görevlileri, idare ile birlikte kural koyma yetkisine kavuşmuştur. Bu sözleşmelerle, kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarının düzenlenmesi konusunda ka- nunla eşdeğer işlemler yapma olanağı doğmuştur. Daha farklı bir deyişle, toplu sözleşmelerle, mali ve sosyal haklar açısından kanun kurallarına istisna getirme olanağı sağlanmıştır. Buna göre, usulüne göre imzalan- mış toplu sözleşme hükümlerinin, taraflar açısından kanun gibi bağ- layıcı olduğu ve maddi anlamda kanun gibi kabul edilmesi gerektiği; toplu sözleşmenin adı üstünde bir “ sözleşme ” olduğu ve belirli bir süre için geçerli olduğu, bu nedenle de, toplu sözleşme hükmünün kanun hükmünde olmasının onun kanun olduğu anlamına gelmeyeceği ve sözleşmelerin kanun olarak nitelendirilemeyeceği, toplu sözleşmeyle kanunların değiştirilemeyeceği, yürürlükten kaldırılamayacağı ve top- 24 Yeliz Şanlı Atay, “Kamu Görevlileri Toplu Sözleşmesinin Hukuki Niteliği”, Amme İdaresi Dergisi , Cilt 48, Sayı 3, Eylül 2015, s.1-39.