Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

53 TBB Dergisi 2018 (139) Gökhan DÖNMEZ bir şekilde yansıtmalarını sağlamak amacıyla kabul edilmiştir. Türk tarihinde ise yasama sorumsuzluğu ilk defa 1876 Kanun-ı Esasi’nin 1 47. maddesinde düzenlenmiştir. 2 Yasama sorumsuzluğuna dair hük- me sadece 1921 Teşkilât-ı Esasiye Kanunu’nda 3 yer verilmemiştir. 4 1921 Teşkilât-ı Esasiye Kanunu dışında yasama sorumsuzluğu ile ala- kalı düzenlemelere hem 1924 hem de 1961 ve 1982 Anayasalarında yer verilmiştir. 1876 Kanun-ı Esasisi dışındaki Anayasalarda yasama sorumsuz- luğu ve yasama dokunulmazlığı kurumları, yasama dokunulmazlığı başlıklı madde altında düzenlenmiştir. Madde başlığının maddenin içeriğini karşılamadığı için doktrinde baskın görüş tarafından eleşti- rilmiştir. 5 1982 Anayasası’nın 83. maddesinin birinci fıkrasına göre, “Tür- kiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden, o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine Meclisçe başka bir karar alınma- dıkça bunları Meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu tutulamazlar”. 6 Yine ABD Anayasası’nın 1. maddesinin 6. bölümüne göre, Senato ve Temsilciler Meclisi üyeleri, meclislerden herhangi bi- rinde yaptıkları konuşma ve tartışmalar nedeniyle o meclis dışında başka bir yerde sorgulanmayacaklardır. 7 1 Şeref Gözübüyük, Suna Kili, Türk Anayasa Metinleri (1839-1980), Ankara Üniver- sitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları NO:496, 2. Bası, Ankara, 1982, ss.27-42. Metin için bkz. https://anayasa.tbmm.gov.tr/docs/1876/1876ilkmetinler/1876- ilkhal-turkce.pdf, Erişim tarihi: 28.09.2018. 2 Ömer Keskinsoy, Yasama Sorumsuzluğu, Turhan Kitabevi, Birinci Bası Mart, 2007, s. 8. 3 21.1.1921 tarihli ve 85 sayılı “Teşkilat-ı Esasiye Kanunu” (Ceridei Resmiye ile ne- şir ve ilanı: 7 Şubat 1337-NO:1) Metin için bkz. https://anayasa.tbmm.gov.tr/ docs/1921/1921ilkmetin/1921-ilkhali.pdf, Erişim tarihi: 28.09.2018. 4 Keskinsoy, s. 10. 5 Atilla Özer, Türk Anayasa Hukuku, Türklerin Devlet Anlayışı ve Anayasal Yapı- lanma, Turhan Kitabevi, Ankara, 2012, s. 175; Yavuz Atar, Türk Anayasa Hukuku, Mimoza Basım Yayım ve Dağıtım, Güncellenmiş 9. Baskı, Konya, Ekim 2014, ss. 216-218; Ergun Özbudun, Türk Anayasa Hukuku, Gözden Geçirilmiş 14. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2011, s. 293; Metin Feyzioğlu, “Yasama Dokunulmazlı- ğı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 42, 1991-1992, Sayı: 1-4, ss. 21-45, s. 21; Faruk Bilir, Türkiye’de Milletvekilliği ve Milletvekilliğinin Sona Ermesi, No- bel Yayın Dağıtım, Ankara, 2001, s. 101. 6 Keskinsoy, s. 53. 7 Metin Kıratlı, Parlamenter Muafiyetler, Ankara 1961, s. 43.