Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

54 Yasama Sorumsuzluğu Kurumu, Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım:Türkiye ve Amerika ... Türk ve Amerikan Hukukunda Yasama Sorumsuzluğu konulu bu çalışmada öncelikle yasama sorumsuzluğu kavramının ne olduğu or- taya konmaya çalışılmıştır. Daha sonra yasama sorumsuzluğu kuru- munun tarihsel gelişimi Amerika ve Türkiye açısından incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü ve dördüncü kısımlarında, Amerika ve Türkiye açısından yasama sorumsuzluğunun amacı ve kapsamı üzerinde du- rulmuştur. Çalışmanın beşinci kısmında ise Türk ve Amerikan yargı kararlarında yasama sorumsuzluğu kurumunun hukuki sonuçları incelenmeye çalışılmıştır. Son kısım olan altıncı kısımda ise yasama sorumsuzluğu kurumu açısından Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) ve ABD Kongresinde (Temsilciler Meclisi ve Senato) üyelere verilen disiplin cezası uygulamaları anlatılmış ve sonuç kısmına ula- şılmıştır. I. Kavram Olarak Yasama Sorumsuzluğu Yasama sorumsuzluğu kavramı, yasama dokunulmazlığı kavra- mından farklı bir anlam ifade etmektedir ve Türk Anayasalarındaki düzenlenişinin de etkisiyle sözlüklerde sadece yasama dokunulmaz- lığını karşılayacak şekilde açıklanmıştır. 8 Bu kavrama, “mutlak doku- nulmazlık”, “kesin dokunulmazlık”, “mutlak sorumsuzluk”, “mutlak masuniyet”, “‘milletvekilliği sorumsuzluğu” “söz hürriyeti”, “kürsü bağışıklığı”, “teşrii mesuliyetsizlik” “parliamentary nonaccountabi- lity”, “parliamentary privilege”, “freedom of speech”, ve “irresponsa- bilite parlementaire” de denilmektedir. 9 Sorumsuzluk kavramını ele almadan önce, “sorumluluk” kavra- mını kısaca tanımlamak gerekirse; “mesuliyet” kavramı ile eş anlamlı kullanılan “sorumluluk”, hukuka aykırı bir fiilin sonuçlarına katlanıl- ması ve başkasına verilen bir zararın, buna sebebiyet veren tarafından karşılanması, ödenmesi şeklinde tanımlanmaktadır. Buna karşın, “so- rumsuzluk” kavramı da “sorumluluk” kavramının karşıtı olarak kul- 8 Keskinsoy, s.7-8. 9 Kemal Gözler, Yasama Dokunulmazlığı: Bir Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku İncelemesi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi , C. 56, No. 3, Tem- muz-Eylül 2001, s.72, www.anayasa.gen.tr/dokunulmazlik.htm, Erişim Tarihi: 19.01.2018; Thomas Erksine May, Parliamentar Practice, A Treatise of The Law, Privileges, Proceedings And Usage of Parliament, Twenty-third Edition, Lon- don 2004, p. 95; Erdal Abdulhakimoğulları, Bir Yasama Bağışıklığı Türü Olarak Türkiye’de Yasama Dokunulmazlığı, Gazi Kitabevi, Ankara, 2008, s. 15.