Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

55 TBB Dergisi 2018 (139) Gökhan DÖNMEZ lanıldığında, “hukuka aykırı fiilden dolayı mesuliyetsizlik, sorumlu olmama hali” olarak tanımlanabilir. 10 Yasama Sorumsuzluğu, milletvekillerinin, yasama görevi ile ilgili olarak, mecliste kullandığı oy, söylediği sözler ve ileri sürdüğü düşün- celer nedeniyle, Meclis dışındaki herhangi bir makama karşı sorumlu olmamasıdır. 11 Milletvekillerinin mecliste kullandığı oy, söylediği söz- ler ve ileri sürdüğü düşünceler soyut olarak suç niteliği taşısa bile, mil- letvekilleri bundan sorumlu değildir. 12 Yasama sorumsuzluğu, millet- vekillerinin ve milletvekili olmayan bakanların Meclis çalışmaları ile alakalı faaliyetlerini özgürce yerine getirebilmeleri için güvence sağ- layan bir kurumdur. Diğer bir ifadeyle yasama sorumsuzluğu Meclis çalışmalarıyla alakalı düşüncelerin açıklanmasından önce hukuki ve cezai sorumluluğa karşı koruyucu yönü olan bir kurumdur. 13 Meclis üyelerine tanınan güvenceler konusunda iki sistem mev- cuttur. Birincisi Amerika Birleşik Devletleri’nin de içinde yer aldığı “Anglo-Sakson Sistemi’dir”. Bu sistemde parlamenter muafiyetler cezaî alanda değil, sadece hukukî alanda geçerlidir; yani parlamento üyelerine sadece borçlarından dolayı tutuklanmama güvencesi sağlar. Bu sistemde, geçerli olduğu alanda (yani hukukî alanda) parlamen- ter muafiyetlerin istisnaları yoktur. Keza bu ülkelerde parlamenter muafiyetler mutlaktır; parlamento tarafından kaldırılamaz. Bununla birlikte bu sistemde parlamenter muafiyetler cezaî alanda geçerli ol- madığı için parlamento üyelerine önemli bir güvence sağlamaz; parla- mento üyeleri, diğer vatandaşlar gibi suçlarından dolayı tutuklanabi- lir ve yargılanabilir. Kaldı ki, hukukî sorumluluk alanında tutuklama tedbirine ve hapis müeyyidesine günümüzde başvurulmamaktadır. Borçlarından dolayı sadece parlamento üyeleri değil, kimse tutuk- lanmamaktadır. Bu nedenle Anglo-Sakson sisteminde parlamenter muafiyetlerin günümüzde pek bir anlamının kalmadığı söylenebilir. 14 10 Hüseyin Özcan, Yasama Bağışıklıkları, Seçkin Yayınları, Ankara, 2006, s. 29. 11 Kıratlı, s. 24; Bilir, s. 102. 12 Erdoğan Teziç, Anayasa Hukuku, Genel Esaslar, Beta Basım Yayım Dağıtım 14. Bası, İstanbul, 2012, s. 442. 13 Keskinsoy, s. 7-8. 14 Gözler, “Yasama Dokunulmazlığı: Bir Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku İnceleme- si”, s. 71-101; Cüneyt Yüksel, “Uluslararası Karşılaştırmalar Işığında Parlamenter- lere Tanınan Güvenceler Ve Yasama Dokunulmazlığı Sorununun Değerlendiril- mesi” İstanbul Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 71, Sayı: 1, 2013, s.