Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

64 Yasama Sorumsuzluğu Kurumu, Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım:Türkiye ve Amerika ... rinin Mecliste söylediklerini Meclis dışında yinelemesine engel oluna- bilecektir. Aksi halde buna uymayan milletvekili, yasama sorumsuz- luğundan yararlanamayacaktır. 58 Yer bakımından konuyu ele alacak olursak, yasama sorumsuzluğu- nun yer olarak kapsamı belirlenirken, bazı anayasalarda, bunun açıkça meclis olduğu öngörülmekte, bazılarında ise, bu konuda bir kural bu- lunmamaktadır. 59 Makalenin konusu açısından belirtmek gerekirse Amerika Bir- leşik Devletleri Anayasası’nın 1. maddesinin; 6. Bölümü uyarınca, Amerika’da yasama sorumsuzluğu kurumu esas itibariyle Kongre içi- ne hasredilmiştir. 60 Amerika’da teşrii faaliyet daha çok komisyonlarda geçtiği için kongre üyeleri, komisyonlardaki söz ve çalışmalarında da aynı sorumsuzluktan faydalanırlar. 61 Aynı zamanda, “bir üyenin gö- revinin tabiatından doğan ve bu görevin yerine getirilmesi esnasında ister meclis içinde ister meclis, dışında yapılan her fiil”, sorumsuzluk kapsamına girer. 62 Fakat kongre üyeleri ve tanıklar, kongre çalışmaları içinde söyledikleri ve başkasının şeref ve haysiyetini kırıcı noktaları içeren sözlerini kongre dışında yayınlarlar veya radyo veya televiz- yonda tekrarlarlarsa sorumsuzluktan faydalanamazlar. 63 Türkiye’de ise 1982 Anayasası yasama sorumsuzluğunun yer bakı- mından kapsamını, 1961 Anayasası’nda olduğu gibi, “Meclis çalışma- larındaki” ifadesiyle belirlemiştir. 64 “Meclis çalışmaları” kavramının doktrinde geniş anlamda yorumlanması gerektiği ifade edilmektedir. Buna göre “Meclis çalışmaları” deyimi, sadece Meclisin Genel Kurul toplantılarını değil, aynı zamanda, komisyon toplantılarını ve siyasi parti grup toplantılarını da kapsamaktadır. Hatta İçtüzük gereğince, Ankara dışında görev yapan meclis soruşturması ve meclis araştırması komisyonlarının çalışmaları sırasında yapılan eylemlerde (oy, söz, dü- 58 Tanör, Yüzbaşıoğlu, s. 242; Gözler, Türk Anayasa Hukuku, s. 322. 59 Teziç, s. 445. 60 Kıratlı, s. 45. 61 Schwartz, s. 57; Kıratlı, s. 45. 62 Goeffrey Marshall, Privilege and “Proceedings in Parliament ”, Parliamentary Af- fairs , Volume XI, Issue 4, 1 January 1957, p. 401; Kıratlı, s. 45. 63 Schwartz, s. 58; Kıratlı, s. 45. 64 Tanör, Yüzbaşıoğlu, s. 242.