Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

75 TBB Dergisi 2018 (139) Gökhan DÖNMEZ dığı için Bar of House’a (Well of House) 108 yönlendirmiştir. 1960’larda Etik Komitenin oluşturulmasıyla, uyarma cezasının modern kullanımı yakın zamanda evrimleşmiştir. 109 Uyarma cezası, kınama cezasından daha az şiddeti olan bir ceza türüdür. Uyarı cezası alan bir üyenin, veri- len cezayı kabul etmek için, kınama cezasındaki gibi Well of House’da bulunması gerekmez. 1976 yılında Meclisin modern anlamda uyarma cezasını ilk defa vermesinden sonra bugüne kadar Meclis tarafından on (10) Meclis üyesine uyarı cezası verilmiştir. 110 Genel olarak iki ülke uygulamasını değerlendirecek olursak, iki ülkede de hemen hemen aynı cezaların uygulandığı görülmektedir. İki ülkede de meclisten çıkarma, kınama ve uyarma cezaları mevcuttur. ABD uygulamasında ek olarak para cezası, komite, liderlik pozisyon- larından çıkarılma, kıdemden yoksun bırakılma ya da ihlallere bağ- lı olarak diğer ayrıcalıklardan yoksun bırakılma cezaları da disiplin cezası olarak verilebilmektedir. Diğer bir farklılık ise Türkiye uygu- lamasında milletvekillerine verilen disiplin cezaları İç Tüzük eliyle uygulanırken, ABD uygulamasında Anayasa’nın 1. maddesinin 5. bö- lümünün 2. Paragrafında yazdığı şekliyle Anayasa içine dercedilmiş, teamüli olarak gelişmiş ve uygulanmıştır. Sonuç Yasama sorumsuzluğu ile ilgili olarak buraya kadar anlatılan şartların gerçekleşmesi halinde yasama sorumsuzluğu milletvekil- lerine tam bir koruma sağlar. Buna daha önce de belirtildiği gibi “mutlak muaflık” ta denir. Türk hukuku açısından, yasama sorum- suzluğu kurumunun ceza ve hukuk davalarına konu olup olama- yacağı tartışmalarına son vermek için Anayasa’nın 83. maddesinin ilk fıkrasının sonundaki “…sorumlu tutulamazlar” ifadesi, “…cezai ve hukuki olarak sorumlu tutulamazlar” şeklinde değiştirilebilir. Bu aynı zamanda yargılama makamlarının da tereddütlerini ortadan kaldıracaktır. 108 Geniş bilgi için bkz. http://ncsl.typepad.com/the_thicket/2008/05/the-well-of- the.html, Erişim Tarihi: 31.03.2018. 109 Bkz, örneğin, §65, House Rules and Manual, 114th Cong.: 30–31. 110 Meclisten uyarma cezası alan Temsilciler Meclisi Üyeleri için bkz. http://history. house.gov/Institution/Discipline/Expulsion-Censure-Reprimand/#censure, Erişim Tarihi: 31.03.2018.