Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

84 İlgilinin İstemi Gerekmeksizin Türk Vatandalığıyla İlişkisinin Kesilmesi lığıyla ilişkinin kesilmesi bakımından başlangıç noktası, Vatandaşlık Kanunlarımız ile Uyrukluğa İlişkin Avrupa Sözleşmesi 6 (UİAS) hü- kümlerinin ve diğer devlet düzenlemelerinin karşılaştırılması olabilir. Bu karşılaştırmayı yaparken Vatandaşlık Kanunlarımızda yer ve- rilen ancak UİAS’ta bulunmayan nedenlerin sorun yaratacak alanlar olduğunun belirtilmesi gerekir. Örneğin Vatandaşlık Kanunu’nda “askerlik yükümlülüğünü yerine getirmeyenleri vatandaşlıkla ilişkisi istencine bakılmaksızın kesilir”, biçiminde bir düzenleme getirdiğini düşünelim. Bu biçimde bir düzenleme UİAS’ta yer almamaktadır. Bir başka ifadeyle, Sözleşme’de yer verilmeyen ancak bizim kanunları- mızda yer alan vatandaşlıkla ilişkinin ilgilinin istencine bakılmaksızın kesilebileceğini öngören bir düzenleme sorunlu bir alandır. 403 sayılı TVK 7 ile 5901 sayılı TVK’daki, 8 ilgiliye Türk vatandaşlığı kazandıran evliliğin butlanı halinde, evlenme akdinde iyi niyetli olmayan ilgilinin Türk vatandaşlığını muhafaza edemeyeceğine ilişkin hükümleri (403 sayılı TVK m.5/IV, 5901 sayılı TVK m.16/III) buna örnek olarak gös- terilebilir. 5901 sayılı TVK’nda ilgilinin istenci gerekmeksizin vatan- daşlıkla ilişkisinin kesilebileceği durumlar olarak belirlediğimiz evlilik dışı birleşmelerden olan çocuğun babasıyla düzgün soydanlıklı olması için açılan babalık davası sonucu, mahkemece çocuğun babasının dava açılan kişi olmadığına hükmedilmesi ya da soy bağının reddi kararına hükmedilmesine benzer bir neden, Sözleşme’de ilgilinin istenci gerek- meksizin vatandaşlıkla ilişkisinin kesilmesi nedenleri arasında özel ola- rak düzenlenmemiştir. Aynı şekilde evlât edinme yoluyla Türk vatan- daşlığını kazanan çocuğa Türk vatandaşlığı kazandıran evlât edinme işlemindeki sakatlıklar nedeniyle çocuğun Türk vatandaşlığının istenci gerekmeksizin yitirmesine yönelik bir neden UİAS’ta bulunmamakta- dır. Unutulmamalıdır ki UİAS, düzenlediği diğer konular yanında, va- tandaşlıkla ilişkinin kesilmesi konusunda standartlar belirlemektedir. 6 Sözleşme’nin İngilizce metni için bkz. http://www.un.org/womenwatch/daw/ cedaw/cedaw.htm, (30.1.2013). 3.10.1981 tarihinde yürürlüğe giren Sözleşmeyi, Türkiye, 11.6.1985 tarihinde onaylamıştır. 3232 sayılı Onay Kanunu için bkz. RG, 25 Haziran 1985, 18792. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesine İliş- kin İhtiyatî Protokol de 30.7.2002 tarih ve 4770 SK ile onaylanmıştır. Bkz. RG , 2 Ağustos 2002, 24834. 7 403 sayılı TVK için bkz. <https://www.nvi.gov.tr/.../403%20sayılı%20Türk%20 Vatandaşlığı%20kanunu.doc>, (9.9.2018). 8 Bkz. Dn.12.