Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

86 İlgilinin İstemi Gerekmeksizin Türk Vatandalığıyla İlişkisinin Kesilmesi Türk Vatandaşlık Hukuku’nda izin almaksızın yabancı devlet va- tandaşlığının kazanılması 1312 sayılı TVK’da 10 çıkarma (ıskat) nede- ni olarak düzenlenmişken (1312 sayılı TVK m.9); bu sebep 403 sayı- lı TVK’da bir kaybettirme sebebi olarak öngörülmüş (403 sayılı TVK m.25/(a)); 5901 sayılı TVK’da ise bir kaybettirme sebebi alarak düzen- lenmemiştir (5901 sayılı TVK m.29). 5901 sayılı TVK’da da bu neden terk edilmiştir. Bu nedenle 5901 sayılı TVK’nın yabancı devlet vatan- daşlığının kazanılması nedenini vatandaşlıkla ilişkinin kesilmesinde terk eden diğer devlet düzenlemelerine benzerlik gösterdiği söylene- bilir. Ancak bu nedeni kabul eden 403 sayılı TVK’nın UİAS ile ben- zerlik gösterdiğini; 5901 sayılı TVK’da bu benzerliğin bulunmadığını söylemek olanaklıdır. Aynı biçimde “ilgilinin uzun süre yurt dışında bulunması”nın vatandaşlıkla ilişkinin kesilmesinde çeşitli devlet düzenlemelerinde terk edilmeye başlandığı söylenebilir. Türk Vatandaşlık Hukuku’nda vatandaşlık kanunlarımızda yurt dışında bulunup da Türkiye ile ilgi ve bağlılığını gösteren resmî temas ve işlemlerde bulunulmaması ha- linin zaman zaman çıkarma (ıskat); zaman zaman da kaybettirme ne- deni olarak görüldüğünü söylemek olanaklıdır. 10 Örneğin 1312 sayılı TVK’da, yabancı ülkede ikamet ettiği halde, beş yıldan fazla kendi- sini Türk konsolosluklarına tescil ettirmeyen Türk vatandaşı hakkın- da çıkarma (ıskat) kararı verilebiliyordu (1312 sayılı TVK m.10/II son cümle). 11 403 sayılı TVK’da ise iki kaybettirme nedeni, Türkiye ile ilgi ve bağlılığın Türkiye dışında yaşayan Türk vatandaşları bakımından da arandığını gösterir. Bu hükümlerden ilki, sonradan Türk vatandaşlığı- nı kazanan Türk vatandaşları bakımından getirilmiştir (403 sayılı TVK m.25/(f)). İkincisi ise çok uyruklu Türk vatandaşlarını ilgilendirir (403 sayılı TVK m.25/(h)). Her iki hükümde de, “kesintisiz olarak en az yedi yıl Türkiye dışında oturan ve Türkiye ile ilgisini ve bağlılığını 10 sayılı TVK için bkz. https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/kanunlar_kararlar/ kanuntbmmc006/ kanuntbmmc006/kanuntbmmc00601312.pdf, (9.9.2018). 11 Bkz. 1312 sayılı TVK. 403 sayılı TVK’daki “Türkiye Cumhuriyeti’nin iç ve dış güvenliği aleyhine faali- yette bulunanlar” hakkındaki çıkarmaya ilişkin düzenlemesi, idareye çok geniş yetki vermektedir. Bu biçimdeki düzenlemeler, Kanımızca Anayasa’da yer alan vatandaşlığın kanuniliği ilkesini (1982 Any. m.66/III) temelinden sarsacak nite- liktedir.