Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

94 İlgilinin İstemi Gerekmeksizin Türk Vatandalığıyla İlişkisinin Kesilmesi hizmetini yapmaması” ya da ilgilinin yaptığı davranışların “vatandaş- lık bağıyla bağlı bulunduğu devletin hayatî çıkarlarına zarar verdiği kabul edilen durumlar” (örneğin devlete ihanet ya da sadakatsizlik, vatandaşlık görevlerinin ihlâli) 25 olabilir. Bu davranışları yapan ilgili, vatandaşlıktan yoksun kılınmaktadır. Bu durumda ilgilinin, yaptığı davranışlarla, uyrukluk bağıyla bağlı bulunduğu devletle olan bağını kastî olarak kestiği düşünülebilir. 26 Uyrukluğa İlişkin Avrupa Sözleşmesi, ilgilinin uyrukluk bağıyla bağlı olduğu devletin “hayatî çıkarlarına ciddî şekilde tehlikeye ata- cak davranışlarda bulunma”sını bağımsız bir vatandaşlıktan yoksun bırakma sebebi olarak düzenlemiştir (m.7/I-d). Sözleşmenin açıklayıcı Raporu’nda özellikle vatana ihanet ve söz konusu devletin hayatî çı- karlarına aykırı hareket örneği olarak yabancı devletin gizli servisinde çalışma sayılmış; ancak önemli sayılabilecek olsa da genel nitelikli bir kapsamda bazı suçlar sayılmamıştır. Bu ölçüte dayanılarak vatandaşlıktan yoksun bırakma, Avrupa Birliği’ne bağlı 12 devlette 27 kabul edilmektedir. Bu devlet düzenle- melerine bakıldığında, daha ziyade genel ve bazı durumlarda müp- hem terimlerle karşılaşılmaktadır. Örneğin Yunanistan Vatandaşlık Kanunu’nda, “yabancı bir ülkede bulunan Yunan vatandaşı, Yunan vatandaşlığı ve Yunanistan’ın çıkarları aleyhine eylemlerde bulundu- ğu takdirde Yunan vatandaşlığını kaybeder” (m.17/I-b). İsveç Vatan- daşlık Kanunu’nda, “İsviçre’de Adalet Bakanlığı’nın çok uyrukluğa sahip İsveç vatandaşının davranışının İsviçre’nin ününe ve çıkarları- na ciddî şekilde zarar vermesi halinde ilgiliyi İsveç vatandaşlığından yoksun bırakabileceği” düzenlenmiştir (m.48). Moldova Vatandaşlık Kanunu’nda, Uyrukluğa İlişkin Avrupa Sözleşmesi’ndeki hüküm ol- duğu gibi tekrarlanmıştır (m.23/I-c). Uyrukluğa İlişkin Avrupa Sözleşmesi’nde de düzenlenen bu kayıp halinin, bu nedenle vatandaşlığını yitiren kişilerin çocuklarına yönelik sonuçları olmasını kabul etmemiştir. Bir başka deyişle, bu kayıp sebe- 25 De Groot, G. R., Staatsangehörigkeitsrecht im Wandel: Eine rechtsvergleichende Studie über Erwerbs- und Verlustgründe der Staatsangehörigkeit [Nationality Law in Movement; A Legal Comparative Study of the Grounds for Acquisition and Loss of Nationality], Köln Heymanns, 1989, s.301. 26 De Groot/Vink, s.27. 27 Bu devletlerin listesi için bkz. De Groot/Vink, s.21-22, tablo 3.