Türkiye Barolar Birliği Dergisi 140.Sayı

hakemli makaleler / refered articles MODERN HUKUKUN BELİRLENMESİ SERÜVENİ ÜZERİNE BİR DENEME AN ESSAY ON THE JOURNEY OF DEFINING MODERN LAW Semih Batur KAYA* “Observe how parts with parts unite In one harmonious rule of right; See countless wheels distinctly tend By various laws to one great end” 1 . Özet: Hukukun ne olduğu sorunu oldukça sofistike bir sorun- dur. Bu sorun özellikle iktidar ilişkisi söz konusu olduğunda bera- berinde pek çok tartışma getirmektedir. Bu bağlamda temelde iki yaklaşım söz konusudur. Birinci yaklaşıma göre hukuk iradenin bir türevidir. Egemenin her buyruğu hukuktur; egemenin iradesi hu- kuk olmalıdır. Tekel ve tekil bir iktidar kurgusu ile çıkan bu yaklaşım kanımızca sorunludur. İkinci yaklaşım ise hukuku aşkın değerlerde yani deyim yerindeyse idealar dünyasında aramaktadır. Bu yaklaşı- ma göre hukuk tinsel bir iradenin ürünüdür. Ancak bu yaklaşım da sorunludur. Zira bu her iki yaklaşımda organik bir benzerlik ve hu- kukun iradeye indirgenmesi söz konusudur. Nitekim her iki irade de otoriter ve totaliter rejimlere kapı aralayabilmektedir. İşte bu nokta- da kanımızca hukukun belirlenmesi serüveni anayasacılık ve bunun beraberinde getirdiği değerler dizisinden oluşmalıdır. Buna göre hu- kuk çoğulcu demokrasi ve hukuk devleti ilkeleri üzerinde temellen- mektedir. Çünkü bu şekilde bir yandan hukukun norm sorunu diğer yandan hukukun irade sorunu çözümlenmektedir. Sonuç olarak bize göre modern hukuk bilişsel bir devrimin sonucudur. İleride kitaplaşa- cak bu çalışmanın amacı modern hukukun ne olduğu sorunu üzerine provokatif bir tartışma başlatmaktır. Anahtar Kelimeler: Haklar, Modern Hukuk, Hukukun Belirlen- mesi Serüveni, Çoğulcu Demokrasi, Hukuk Devleti, Anayasal Demok- rasi * Arş. Gör., Karadeniz Teknik Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Ana- bilim Dalı, [email protected] 1 W. Holdworth, A History of English Law, Cilt XIII, Methuen and Sweet & Maxwell, London 1952, s. 704.