Türkiye Barolar Birliği Dergisi 140.Sayı

12 Modern Hukukun Belirlenmesi Serüveni Üzerine Bir Deneme maktır. Biçimsel yönden hukuk devleti de nitelikli bir normlar toplamı oluşturarak hukuku hak ve özgürlüklerin geliştirilmesi bakımından işlevsel kılmaktır. Hukukun bir diğer temel sorunu olan irade sorunu da çoğulcu demokrasi ile aşılabilir. İrade sorunu matematiksel bir çoğunluğa in- dirgenemez. Çünkü her bir irade ayrı bir anlam dünyasını, ayrı bir ya- şamı temsil etmektedir. Dolayısıyla her irade siyasal ve sosyal karar alım sürecine aynı oranda katılmalı, aynı oranda nimetlerinden yarar- lanmalı ve külfetlerinden sorumlu tutulmalıdır. Çoğulcu demokraside hukuk devletiyle oluşturulan nitelikli normlar bütünü aynı zamanda modern devletin demokratik pratiğini, bir diğer ifade ile hareket ka- biliyetini de belirler, tanımlar ve sınırlandırır. Böylelikle yönetim faa- liyetinde insan hak ve özgürlükleri doğrultusunda norm ve iradenin mükemmel bütünlüğü sağlanır. İşte çalışmada hukukun belirlenmesi serüveni söz konusu bu norm ve irade sorunun aşılması üzerinde te- mellendirilmektedir. Dolayısıyla çalışmada mümkün olduğunca pozi- tivist ve idealist yaklaşımların dışında bir paradigmayla hareket edil- meye çalışılmaktadır. A. Modern Hukukun İktidar Sorunu 1. Modern Hukuku İktidarın Türevi Olarak Gören Anlayışın Kökeni Hukukun ne olduğu sorunu oldukça sofistike tartışmalar berabe- rinde getirmektedir. Hukukun kökeni sorunu olarak da adlandırılabi- lecek bu sorun oldukça geriye gitmektedir. Gerçekten de doğal hukuk ve hukuksal pozitivizm bağlamında ve bunların motivasyonunu al- dığı maddeci ve idealist görüşler çok eskiden beri tartışmalara konu olmuştur. Her ne kadar arkaik bir sorun olsa da hukukun kökenini modernite ile birlikte ele almak ve modern devlet ve onun iktidar pratiği üzerinden açıklamak yerinde olur. İktidarın somut bir formu olan modern devlet ve bunun hukukla ilişkisi bu bakımdan ilgi çekici gözükmektedir. İşte burada bu nedenle hukukun ne olduğu sorunu veya bir başka söylemle hukukun irade sorunu Machiavelli, Bodin ve Hobbes üzerinden açıklanacaktır. Çünkü onların görüşleri modern düşüncenin de iktidar ve hukukun da ilişkilerini görece bize somut- laştırmaktadır.