Türkiye Barolar Birliği Dergisi 140.Sayı

15 TBB Dergisi 2019 (140) Semih Batur KAYA Egemenlik sosyal sözleşmelerde ve daha sonra anayasalarda so- mutlaşan bir olgudur. 17 Egemenliğin somutlaşması modern düşünce- nin kurumlaştırılmasının bir sonucudur. Bodin Devletin Altı Kitabı (1576) adlı eserinde egemenliği “bir devletteki yurttaşlar ve tebaa üze- rindeki en üstün, mutlak ve daimi yetki/güç” olarak tanımlamaktadır. Egemenlik “en büyük emretme gücü”dür ve bu güç “ne yetki ve görev bakımından ne de muayyen bir zamanla sınırlı”dır. Bodin’e göre, bi- reylere emir verme yetkisine sahip olan egemen ister bir kişi isterse bir heyet olsun onun otoritesi mutlak, bölünmez ve daimidir. Egemenli- ğin mutlak olması, onun yapabileceklerinin hiçbir sınırının olmaması anlamına gelir. Zira kayda ve şarta bağlı olan bir hükümdar egemen değildir. 18 Bodine’e göre her istikrarlı siyasi yönetimin hiyerarşik ola- rak örgütlenmesinin kaçınılmaz olduğunu belirtir. Sürdürülebilir her devletin tüm yönetim yetkilerini kapsayan tek bir üstün otorite merke- zine sahip olması zorunludur. 19 Bodin’e göre, egemen olan kişi ve kurul bağlayıcı kanunlar yapma yetkisine sahip olduğu gibi, kanunları uygulamada da hiç kimsenin sınırlandırılmasına tabi değildir. İster monarşi, ister aristokrasi ister- se demokrasi biçiminde olsun her devlette mutlaka bir egemenin bu- lunması gerekir. Zira siyasal toplumun birlik ve bütünlüğünü ancak egemen güç sağlayabilir. Kanun ihdas etmek ise özünde tebaaya emir verebilmek demektir. 20 Tabanın egemene itaatten başka bir seçeneği yoktur. Dolayısıyla tebaanın egemene sınır koyması mümkün değil- dir. Bireylerin egemenin meşruluğuna direnme hakları yoktur. Bu durum iktidarın mutlak olmasının mantıki bir sonucudur. Bu nedenle egemen hukuk bakımından hata yapmaz ve sorumlu tutulamaz. Hu- kuk egemen için bir yükümlülükten ziyade bir lütuf veya erdem me- selesidir. O halde, yetkisi üzerindeki sınırlandırmalara rağmen, siyasal ve sosyal yaşam pratiğinde Bodin’in egemeni mutlaktır, hukukun kay- nağıdır ve başkalarının rızasını sağlama gibi bir zorunluluğu yoktur. 21 17 Leon Duguit, Law in the Modern State, Çev. Frida ve Harold Laski, B. W. Huebsch, London 1919, s. 1. 18 Mustafa Erdoğan, Anayasal Demokrasi, Siyasal Kitabevi, 13. Baskı, Ankara 2017, s. 384. 19 Erdoğan, (2017), s. 383. 20 Erdoğan, (2017), s. 383-384. 21 Erdoğan, (2017), s. 384-386.