Türkiye Barolar Birliği Dergisi 140.Sayı

214 Mahkeme Kararına Dayanmayan Ad ve Soyadı Değişiklikleri (Nüfus Hizmetleri Kanunu ... NHK geçici m. 8 hükmü ise, ad veya soyadı değişikliği ile ilgi- li olarak il ve ilçe idare kurulları tarafından verilen kararların kesin olduğunu belirtmektedir. İdarî işlem niteliğindeki bu kararın iptaline yönelik olarak idarî yargı yoluna başvurmak ise mümkündür. Diğer taraftan, adını ya da soyadını değiştirmek isteyen kişinin NHK geçici m. 8 hükmü ile öngörülen hukukî yolu kullanmak yerine; adını değiş- tirmek konusunda haklı sebebin varlığını ispatlamak koşuluyla (MK m. 27 hükmü gereği) adlî yargı yoluna başvurma hakkının da mevcut olduğundan şüphe duymamak gerekir. NHK geçici m. 8 hükmü kapsamında gerçekleştirilen ad veya so- yadı değişiklikleri yalnızca bir defaya mahsus olmak üzere yapılabil- mektedir. 4- Ad ve Soyadı Değişikliğinin Üçüncü Kişiler Üzerindeki Etkileri Bir kimsenin Nüfus Hizmetleri Kanunu geçici m. 8 hükmü kap- samında gerçekleştirmiş olduğu ad veya soyadı değişikliğinin diğer bazı kişiler üzerinde de etkileri bulunmaktadır. Bu etkiler söz konusu düzenlemede açıkça ortaya konulmuştur: “ Soyadı değiştirilen erkek ise kendisi ile birlikte varsa karısının ve müracaat tarihinde ergin olmayan çocuk- larının da soyadları düzeltilir. Soyadı değiştirilen kadın ise kendisi ile birlik- te ergin olmayan evlilik dışı çocukları varsa onların da soyadları düzeltilir ”. Düzenlemenin uygulanmasına yönelik olarak çıkarılan Genelge’nin 13. maddesi de yasada belirtilen bu kuralı tekrarladıktan sonra “ Bu ne- denle il veya ilçe idare kurullarınca bu durumdaki kişiler için ayrıca karar ve- rilmesine gerek bulunmamaktadır ” şeklinde bir ifade ortaya koymuştur. 34 Görüldüğü gibi, evli bir erkek NHK geçici m. 8 hükmü uyarınca soyadını değiştirdiğinde, eşinin ve henüz ergin olmayan çocuklarının soyadı da yasanın ifadesi ile “sistem tarafından”, diğer bir anlatım- 34 Benzer bir düzenleme Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yö- netmelik m. 64/f. 1/b. a’da da yer almaktadır. Mahkemece verilen kayıt düzeltme kararlarının aile kütüklerine tescilinde uyulması gereken esasları ortaya koyan söz konusu maddeye göre: “Soyadını düzelttiren veya değiştiren erkek ise; mah- keme kararında bir açıklama aranmaksızın, kendisi ile birlikte varsa karısının ve karar tarihinde ergin olmayan çocuklarının da soyadları düzeltilir veya değiştiri- lir. Soyadını düzelttiren veya değiştiren kadın ise; kendisinin ve karar tarihinde ergin olmayan evlilik dışı doğmuş çocukları varsa onların da soyadları düzeltilir veya değiştirilir”.