Türkiye Barolar Birliği Dergisi 140.Sayı

323 TBB Dergisi 2019 (140) Yasemin YÜCESOY YILMAZ e) TTK m. 1530’a Göre Ticari İşletmeler Arasında Mal ve Hizmet Tedariki Amacıyla Yapılan İşlemlerde Temerrüt Faizi Borçlunun temerrüdünün şartları ve sonuçları, TBK m. 117 vd. hü- kümlerde düzenlenmiştir. 71 TTK m. 1530’da, 2 ila 8. fıkralar 72 arasında ise, ticari işletmeler arasında mal ve hizmet tedariki amacıyla yapılan işlemlerde, borçlunun temerrüde düşme şartları ve temerrüdün so- nuçları bakımından genel hükümlerden ayrılan düzenlemeler yapıl- mıştır. 73 Düzenlemelerin uygulama alanı ikinci fıkrasında belirtilmiş olup, ticari işletmeler arasındaki mal ve hizmet tedariki amacıyla ya- pılan işlemlerle sınırlıdır. 74 Düzenlemelerin temerrüde düşme şartları ve temerrüdün sonuçları bakımından ayrı ayrı incelenmesi gerekmek- tedir. 75 71 Ayan, s. 717. 72 Hükümet’in TBMM.’ne teklif ettiği tasarıda ve Adalet Komisyonu’nca kabul edi- len metinde yer almayan bu hükümler, Kanun’un TBMM.’nde görüşülmesi sıra- sında beş milletvekili tarafından önerilmiş, Hükümet’in de bu öneriyi destekleme- siyle yasalaşmıştır (Bkz. Ayan, s. 718). Bu önerinin gerekçesi şu şekilde açıklanmıştır; “Bu Maddenin ikinci ila ile yedinci fıkraları Avrupa Parlamentosu ile Konseyin 19 Haziran 2000 tarihli ve 2000/35/ EC sayılı, geç ödemelerle mücadele yönergesini değiştiren ve 2011 yılında AB Gazetesinde yayımlanacak olan yönergesinin esasları çerçevesinde kaleme alın- mıştır. Yönergenin kamu kurumlarının ödemeleriyle AB çerçevesinde şeffaflık sağlayan mekanizmaları hakkındaki hükümleri ve konumuzla doğrudan ilgili bulunmayan düzenlemeleri değişik metne yansıtılmamıştır Hüküm üreticileri, KOBİ’leri ve fatura ya da eşdeğer ödeme talepleri karşılığı hizmet veren ticari işletmeler ile kişileri, şartları dayatma konumları güçlü ticari işletmeler, özellikle market, süper market, hiper market gibi alışveriş merkezleri karsısında korumaktadır. Pazarlık güçleri ile konumları aynı olmayan kişi ve iş- letmeler arasında sözleşme özgürlüğü ilkesinin geçerli olmayacağı modern huku- kun kabul ettiği bir diğer ilkedir. Tüketicinin, sigortalının, işçinin, küçük pay sahi- bi ile yatırımcının ve rekabetin korunması alanlarında ikinci ilke geçerlidir. Üretici firmalar ile KOBİ’ler de söz konusu ilkenin kapsamındadır. Çoğunlukla finansal açıdan pek de güçlü olmayan üretici, KOBİ ve benzeri işletmelerin teslim ettikleri malların ve hizmetlerin bedellerini zamanında alarak ekonomik yapılarını güç- lendirmelerine yardımcı olmak, pazar ekonomisine hâkim yeni bir yaklaşımdır. AT yönergesi ve değişikliği bu yaklaşımın somut örneğidir Yönergenin giriş kısmında da belirtildiği gibi birçok büyük ve güçlü ticari işletme geç ödemeyi bir finansman aracı olarak kullanmaktadır. Ancak bu araç marketle- re, süper marketlere, hiper marketlere ve benzeri güçlü ticari işletmelere mal ve hizmet verenleri çok güç durumda bırakmakta, finansal durumlarını sarsmakta, hatta iflasa da sürüklemektedir. Hüküm bu kötü uygulamanın önüne geçmek için öngörülmüştür.” (Bkz. Ayan, s. 720). 73 Ayan, s. 717-718; Orbay Ortaç, s. 128. 74 Ayan, s. 730. 75 Ayan, s. 718.