Türkiye Barolar Birliği Dergisi 140.Sayı

343 TBB Dergisi 2019 (140) Sercan UÇAR Böylesine bir ayrımın kabulü halinde çek, bir ödeme aracı olarak tercihe şayan olma vasfını önemli ölçüde yitirecektir. Zira lehtar çekin geçerli olup olmadığı (geçerli bir düzenlenme yeri içerip içermediği) hususunda, oldukça kapsamlı bir inceleme külfeti ile karşı karşıya kalacaktır. Bir beldenin düzenlenme yeri olarak gösterildiği çek ken- disine teklif edilen lehtar, “bu beldenin hangi ilin sınırları içerisinde olduğunu” ve “bu ilde büyükşehir belediye teşkilatı kurulup kurul- madığını” araştırma mecburiyetinde olacaktır. Aksi halde söz konusu çek, düzenlenme yeri olarak gösterilen beldenin büyükşehir belediye teşkilatı kurulan bir ilin sınırları içerisinde yer almasından sebep, ge- çersiz kılınabilecektir. Çek kullanımını yaygınlaştırma gayesi güden bir hukuk düzeni, lehtarı böylesine bir riskle karşı karşıya bırakma- malıdır. 50 Böylesine bir ayrım, muhatap banka bakımından da pek çok ris- ki beraberinde getirecektir. Muhatap banka ödenmek üzere kendisine ibraz edilen çekin geçerli olup olmadığını incelemekle yükümlüdür. 51 Öyle ki geçersiz bir çekin bedelini ödeyen muhatap, düzenleyene karşı sorumlu olacaktır. 52 Beldeler bakımından ortaya çıkan bu ayrımmuha- tabın inceleme yükümlülüğünü de hayli genişletecektir. Bir beldenin düzenlenme yeri olarak gösterildiği çek kendisine ibraz edilen muha- tap, tıpkı lehtar gibi, “bu beldenin hangi ilin sınırları içerisinde oldu- ğunu” ve “bu ilde büyükşehir belediye teşkilatı kurulup kurulmadı- ğını” araştırmak zorunda kalacaktır. Böyle bir zorunluluk halinde ise, “internet, harita, ansiklopedi gibi bir kaynağa gidilerek konunun araştırılması kaçınılmaz olacak; bu durum ise hiç şüphesiz çekin süratle tedavülünü ve ödenebilmesini engelleyecektir” . 53 Belirtilen sebeplerle, düzenlenme yeri kavramına ilişkin yeni bir kıstas belirlenmesi elzem görülmektedir. Bu doğrultuda en uygun çözüm, Moroğlu ve Kendigelen tarafından da ifade edildiği üzere, ma- hallelerin düzenlenme yeri niteliğini haiz olduklarının kabul edilmesi olacaktır. 54 Böylelikle, 6360 sayılı Kanun ile mahalle statüsüne dönüş- türülen belde ve köyler düzenlenme yeri niteliklerini koruyacaktır. 50 Bu hususta bkz. Öztan, 1057; Özkorkut, s. 60. 51 Kendigelen, s. 234 vd.; Bozer/Göle, s. 362. 52 Kendigelen, s. 234; Bozer/Göle, s. 362. 53 Bozer/Göle, s. 255. 54 Karş. Pulaşlı, s. 281.