Türkiye Barolar Birliği Dergisi 140.Sayı

34 Modern Hukukun Belirlenmesi Serüveni Üzerine Bir Deneme la bir siyasi düzen tesis edebilir”. 81 Bu iradeye olanak tanıyan düzen demokrasinin hakikatini de dile getirir. İşte bireysel iktidar iradesinin halkın ortak iradesine “dönüşümü” hayali, yani Rousseau’nun ölçü- sünde volente de tous’unvolontegenereale ’ye inkılâbı, o oranda inandırıcı hale getirilmeli ki bir diğer yoruma imkân kalmamalı; bunu sağlamak için de kurum ve süreçlere ihtiyaç vardır. 82 Söz konusu bu veriler ışı- ğında demokratik bir anayasa ya zorunlu olarak şu üç hususu düzen- leme görevi verilmiştir: vatandaşlık şartları, iradeyi ifade etme hakkı ve bunun yol ve yöntemi. Demokrasinin açık taslağı, bir yandan fark- lılıklara açık alan bırakıyor, bunlar birbirinden uzak duran düzenleme biçimleri de olabilir, diğer yandan da demokratik devlet düzeni için yapıcı olan kimi asgari hususları şart koşuyor. 83 Anayasal demokrasi fikrine giden neden, burada, hukuka uyma emrinden kaynaklanan iktidara itaat gerçeğinde yatmaktadır. Ancak aynı çıkış noktası farklı bir algı gerektirmektedir. Zorunlu olan, fazlaca öne çıkarılan hürriyetçi-ideolojik yaklaşımı teorik bir gerçeklikle ika- me eden başka bir anlam tasavvuruna geçilmesidir. Yalnızca bu anla- yış demokrasinin gerçek anlamda ne olduğunu ortaya koymaktadır. O da halkı oluşturan bireylerin iktidar iradesinden kaynaklanan devlet yönetimidir. İşte bu iktidar iradesi veya hükmetmek isteği demokrasi düşüncesine temel teşkil etmektedir. Bireysel özgürlüğe değil, insan doğasında bulunan yönetmek iradesine işaret etmektedir. 84 Siyasi ikti- darın sahibini belirleme (zorunlu olarak diğer hukuki normlardan üs- tün) halkın anayasası aracılığıyla gerçekleşmektedir, halka aktarıldığı durumda da aynı husus geçerlidir. Demokrasi özerk bir anayasal ka- rarın ürünüdür. Halk egemenliği ile bağ kurar ve bunu asli kurucu ik- tidarın sahipliği üzerinden bir devlet ve yönetim şekline dönüştürür. 85 Demokrasi burada halk-oylamacı değişim iradesine etkin bir saha sağlayarak ve anayasa hukuku açısından önem vererek, siyasi iktida- rın bir düzenleyici şekli olmaktadır. İktidar iradesini halkın denetimine 81 Hans-Detlef Horn, “Demokrasi”, içinde Anayasa Teorisi, Ed. Otto Depenheuer, Christoph Grabzenwarter, Çev. Ed. İlyas Doğan, Çev. Hüseyin Yıldız, Lale Yayıncılık, 2014, s. 786-787. 82 Horn, a.g.e., s. 786-787. 83 Horn, a.g.e., s. 787. 84 Horn, a.g.e., s. 783. 85 Horn, a.g.e., s. 774.