Türkiye Barolar Birliği Dergisi 140.Sayı

360 “Alternatif” Bir Uyuşmazlık Çözüm Yolu (Arabuluculuk) Aracılığıyla “Alternatif” İş Hukukuna Doğru II. TANIMLAR Devletin yargı organlarınca yapılan yargılama dışında başvurulan mahkeme içi veya mahkeme dışı uyuşmazlığın çözüm yollarına, bu yolların kullanılmaya başlandığı ilk dönemlerde “alternatif uyuşmaz- lık çözüm yolları (alternative dispute resolution)” denmiştir. Bu terim- deki “alternatif” sözcüğü, devlet yargılamasına alternatif uyuşmazlık çözüm yolları anlamında kullanılmıştır. 7 Ancak günümüzde “alternatif” sözcüğünün, devlet yargılama- sının eleştirisi anlamına gelebileceği kaygısıyla ve her uyuşmazlıkta başvurulması gereken uygun uyuşmazlık çözüm yolunun uyuşmaz- lığın türüne göre farklı olabileceği, modern toplumların çok çeşitli uyuşmazlık çözüm yollarını sağlaması gerektiği, bunlardan biri veya bazılarının bazı durumlara başarıyla uyum sağlayabileceği ama her durumda uygulanamayacağı görüşünün kabul edilmesiyle, hem yar- gılamayı hem yargılama dışı yolları kapsayan “uygun uyuşmazlık çö- züm yolları (appropriate dispute resolution)” veya “etkili uyuşmazlık çözüm yolları (effective dispute resolution)” terimleri de kullanılmaya başlanmıştır. 8 Dolayısıyla alternatif uyuşmazlık çözüm yolları, devlet yargılama- sının alternatifi olan ve yargısal sistemin yerine ikame edilmeye çalı- şılan yahut onunla rekabet içinde bulunan bir süreçler bütünü olarak kabul edilmemektedir. Devlet mahkemelerinde cereyan eden yargı- lamaya nazaran seçimlik bir yol olarak işlerlik kazanan ve tümüyle gönüllülük esası üzerine bina edilmesi gereken uyuşmazlık çözüm yolları bütünüdür. 9 7 David B. Lipsky/Ronald L. Seeber, “Resolving workplace disputes in the Unit- ed States: The growth of alternative dispute resolution in employment relations”, Journal of Alternative Dispute Resolution in Employment , 2000, 2(3), s.37-49. https://digitalcommons.ilr.cornell.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1801&con- text=articles. 8 Felicity Steadman, Handbook On Alternative Labour Dispute Resolution, the ILO’s Regional Office for Asia and the Pacific in Bangkok and the International Training Centre of the ILO (ty). http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.516.3538&rep =rep1&type=pdf. 9 Süha Tanrıver, “Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk”, TBB Dergisi , 2006, Sayı 64 (Pekcanıtez,