Türkiye Barolar Birliği Dergisi 140.Sayı

362 “Alternatif” Bir Uyuşmazlık Çözüm Yolu (Arabuluculuk) Aracılığıyla “Alternatif” İş Hukukuna Doğru III. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ARABULUCULUK VE TÜRKİYE’YE ÖZGÜ ARABULUCULUK MODELİ ABD’de arabuluculuk dahil alternatif uyuşmazlık çözüm yolları ilk olarak toplu iş uyuşmazlıklarında uygulama alanı bulmuştur ve geçmişi 19. yüzyıla dayanmaktadır. 11 Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının kaynağı olan ABD’de al- ternatif uyuşmazlık çözüm yolları son derece kurumsallaşmış ve ne- redeyse yargılama yoluyla uyuşmazlık çözüm yollarının yerini almış olsa da, 12 zorunlu arabuluculuk dahil zorunlu alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına başvurulmasını öngören federal düzeyde bir düzen- leme mevcut değildir. ABD’de daha çok ticari uyuşmazlıklarda, ikinci sırada ise aile hu- kukuna ilişkin uyuşmazlıklarda arabulucuya başvurulur. Taraflar söz- leşme ile öngürmedikleri sürece arabuluculuya başvurma yükümlü- lüğü söz konusu değildir. 13 İş uyuşmazlıklarında ise daha çok, henüz devam etmekte olan iş ilişkilerinde ortaya çıkan kişiler arası çatışma- larda, duygusal tepkilerden kaynaklanan çatışmalarda veya iletişim zorluklarından kaynaklanan sorunların çözümünde başvurulan ve iş ilişkisi kurtarılmaya çalışılan bir uyuşmazlık çözüm yoludur. 14 Arabu- luculuk, uyuşmazlıkları başlangıç aşamasında, sorunlar büyümeden çözmede rol oynamaktadır. Örneğin ABD’de taciz olaylarında arabu- luculuğa başvurulmaktadır. Çünkü taciz olaylarında pek çok mağdur tacizin durmasını ister. İşverenlerini dava etmek, yargılamanın verdiği 11 1898 tarihli “Erdman Act”; Such V. Vilches/A.L Verbeke/C. Menkel-Mead- ow, “Mandatory Workplace Mediation”, Advancing Workplace Mediation Through Integration of Theory and Practice (K. Bollen/ M. Euwema / L. Mun- duate (eds)), Springer, Switzerland, 2016. https://doi.org/10.1007/978-3-319- 42842-0_9 12 Douglas Ashman, The Impact of Alternative Dispute Resolution (ADR) in Em- ployment Law, College of Technology Masters Theses, Paper 56, 2011. http:// docs.lib.purdue.edu/techmasters/56. 13 R. Gaull Silberman/Susan E. Murphy/Susan P. Adams, Alternative Dispute Res- olution of Employment Discrimination Claims, 54 Louisiana Law Review, 1994. http://digitalcommons.law.lsu.edu/lalrev/vol54/iss6/6; Eugene K. Connors/ Brooke Bashore-Smith, “Employment Dispute Resolution in the United States: An Overview”, 17 Canada-United States Law Journal , 1991, Issue:2, s.319. http:// scholarlycommons.law.case.edu/cuslj/vol17/iss2/15 ; Ann C. Hodges, “Media- tion and the Transformation of American Labor Unions”, 69 Missouri Law Review , 2004, Issue 2. http://scholarship.law.missouri.edu/mlr/vol69/iss2/2. 14 Alfred G. Feliu (Editor-in-Chief), ADR in Employment Law, Arlington, Virginia: Bloomberg BNA, 2015.