Türkiye Barolar Birliği Dergisi 140.Sayı

370 “Alternatif” Bir Uyuşmazlık Çözüm Yolu (Arabuluculuk) Aracılığıyla “Alternatif” İş Hukukuna Doğru yolla çözümlenemeyen bireysel iş uyuşmazlıklarında işçi ve işveren veya sendikaların gönüllü olarak belirledikleri hakemler aracılığıyla uzlaşmaya gitmelerine ilişkin tavsiyelerde bulunmaktadır. 130 sayılı Tavsiye Kararı’nın 9. paragrafında, bu Tavsiye Kararı’ndaki hiçbir dü- zenlemenin, çalışanların şikayetleriyle ilgili olarak ulusal mevzuatta öngörülen yetkili idari organlara veya iş mahkemelerine veya diğer yargısal organlara doğrudan başvurma hakkını sınırlayamayacağı vurgulanmaktadır. Tavsiye Kararı, uyuşmazlıkların işyeri içinde çözü- me kavuşturulması için çalışanların yönetime katılmalarının önemine vurgu yapmaktadır. 1978 tarihli İş Yönetimi Hakkında 158 sayılı Tavsiye Kararı, gö- nüllü uyuşmazlık çözüm yollarının kullanılmasından söz etmektedir. 158 sayılı Sözleşme madde 8 uyarınca ise, iş ilişkisine geçerli bir neden olmadan son verildiği kanısında olan bir işçinin mahkeme, iş mahkemesi, hakemlik kurulu veya hakem gibi tarafsız bir merci nez- dinde itirazda bulunma hakkı vardır. Dolayısıyla iş uyuşmazlıklarında zorunlu arabuluculuğa kaynak- lık edecek tek bir uluslararası belge mevcut değildir. AB ise, taraflar arasında pazarlığa açık olmayan iş uyuşmazlıkları- nı gönüllü arabuluculuk kurumunun bile kapsamı dışında bırakmıştır. Dolayısıyla 7036 sayılı İşMahK ile getirilen zorunlu arabuluculuk, tamamen Türkiye’ye özgü bir modeldir. Uluslararası Hukukta ve AB Hukukunda dayanağı mevcut olmadığı gibi, aşağıda üzerinde durula- cağı gibi uluslararası sözleşmelere ve AB mevzuatına açık aykırılıklar taşımaktadır. IV. BİREYSEL İŞ UYUŞMAZLIKLARINDA ZORUNLU ARABULUCULUK VE SONUÇLARI Arabuluculuğa ilişkin temel ilkeler, gönüllülük (iradeye bağ- lı olma) (HUAK m.3/1), eşitlik (HUAK m.3/2), tarafsızlık (HUAK m.9/1), gizlilik (HUAK m.4) ve “arabuluculuktaki bazı beyan veya belgelerin ileride açılacak olan davalarda, kural olarak kullanılama- masıdır” (HUAK m.5). 37 37 Kate Aubrey-Johnson /Helen Curtis, Making Mediation Work for You: A Practi-