Türkiye Barolar Birliği Dergisi 140.Sayı

375 TBB Dergisi 2019 (140) Kadriye BAKIRCI 2. ZORUNLU ARABULUCULUĞUN GENEL OLARAK İŞ UYUŞMAZLIKLARINA UYGUNLUĞU SORUNU: İŞÇİLER İÇİN “İKİNCİ SINIF” ADALET İşçilerin kurumsal, ekonomik ve kişisel güç açılarından işverenle eşit olmadığı, işverene karşı zayıf konumda olduğu bireysel iş uyuş- mazlıklarında zorunlu arabuluculuk uygun değildir. İşçiler işverenlerle eşit pazarlık gücüne, parasal güce, insan kay- nağına, işverenin iş ilişkilerinde ve iş uyuşmazlıklarında sahip olduğu bilgi, donanım ve deneyime sahip değildir. İşverenler, işçilerin davra- nışlarını, duygularını ve olayların akışını etkileme gücüne sahip olma- sına rağmen, işçilerin böyle bir gücü yoktur. Dolayısıyla arabuluculuk süreci, hakkaniyet ve adalete uygun olmayan, fiili eşitisizlikleri daha da derinleştirici uzlaşmalarla sonuçlanabilir. 46 İşçilerin sendika tara- fından temsili güç eşitsizliğini azaltma veya hafifletme etkisine sahip olmasına rağmen, 47 Türkiye’de sendikalaşma oranının %6 oranında olması aradaki eşitsizliği hafifletme etkisinin sağlanma ihtimalini or- tadan kaldırmaktadır. İşçinin işveren karşısında zayıf konumda olması, haklarını sendi- ka aracılığıyla veya bir avukatla temsil edilmediği zamanlarda gerçek- ten ölçememesi, nakde olan ihtiyacı ve diğer bazı zorluklar karşısında, ibranameyle birtakım haklarından vazgeçmesi olaylarında yaşandığı gibi, zorunlu arabuluculukta da haklarının çok altında birtakım uzlaş- malara imza atması kaçınılmaz hale gelebilir. İşçi açısından hak kaybı yaşama ihtimali çok yüksektir. Bireysel iş uyuşmazlıklarında arabuluculuk, özellikle zorunlu ara- buluculuk, iş hukukunun temel ilkesi olan işçinin korunması ilkesi- ni ve iş hukuku kurallarının emredicilik niteliğini ihmal ettiği için iş hukukunun ekseninin değişmesi sürecinin önemli adımlarından biri olacak niteliktedir. Çünkü zorunlu arabuluculuk ile iş hukuku, işçi ve işverenin eşit olduğunun kabul edildiği bir nitelik kazanmış olmaktadır. 46 AYM (2013). 47 Oren Gazal-Ayal/Ronen Perry, Imbalances of Power in ADR: The Impact of Rep- resentation and Dispute Resolution Method on Case Outcomes, Law & Social In- quiry, Journal of the American Bar Foundation , 2014, Volume 39, Issue 4. https://doi. org/10.1111/lsi.12063.