Türkiye Barolar Birliği Dergisi 140.Sayı

382 “Alternatif” Bir Uyuşmazlık Çözüm Yolu (Arabuluculuk) Aracılığıyla “Alternatif” İş Hukukuna Doğru a. Yargılama Hizmetinin Özelleştirilmesi Açısından Sorunlar Arabuluculuğun zorunlu olması, yargılamaya dayalı mevcut ada- let sistemini tehdit eder. Çünkü sonuçta arabuluculuk dahil alternatif uyuşmazlık çözüm yolları, uyuşmazlık çözüm işlevini kamudan alıp özele devreder. Zorunlu arabuluculuğa hükümet kanadından gerekçe olarak, mahkemeler üzerindeki iş ve dava yükü, 53 davaların uzun sürmesi 54 , adaletin hızlanması gerekliliği, HUAK gereğince hakimlerin tarafları arabuluculuğa teşvik etmek zorunda olmalarına rağmen, mevcut du- rumda hakimlerin arabuluculuğa teşvik konusunda yeterli çabayı gös- termemesi 55 ve arabuluculuğun bireyler tarafından tercih edilmemesi 56 gösterilmektedir. Peki bu durumda AY’nin 2, 9, 13, 37, 128, 138, 139, 140, 141, 142, 144. maddeleri uyarınca devletin yürütmekle yükümlü olduğu asli ve sürekli hizmetlerden biri olan yargı hizmetini devlet yerine getirme- yecek de ne yapacak diye sormak gerekmez mi? 1980’lerden bu yana süregelen özelleştirme sürecinde Türkiye’de devlet çeşitli kamu hiz- metlerini özel sektöre devrederek ve bunlardan elini çekerek küçülme yolunda bir sürece girmiştir. Bu düzenlemeyle devlet yargılama hiz- metini de özelleştirme adımlarını atmış bulunmaktadır. Oysa devlet, yargı hizmetini özel kişilere bırakmak yerine yargı hizmetlerinde aksayan yönler varsa bunları düzeltmek zorundadır. Çünkü alternatif uyuşmazlık çözüm yolları yargılamanın yerini ala- 53 Niyazi Acar, “İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Sunumu”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı İş Mahkem- eleri Kanunu Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi (14 Mayıs 2016), TİSK Yayını: Ankara, 2016, s.17-32. 54 Nitekim aynı gerekçelerle özel hukuk alanında “arabuluculuk” yanında, ceza hukuku alanında “uzlaştırma” gibi yargılama dışı çözümlerle uyuşmazlıkların sonlandırılması için yasal düzenlemelere gidilmekte, bazı idari davalarda da tah- kim ve hakem usullerinin uygulanması gerektiği görüşleri savunulmakta ve yö- netmeliklerle düzenlemeler yapılmaktadır. 55 HİADB, ty. 56 2014 yılında yapılan bir araştırmaya göre, AB’nde sivil ve ticari uyuşmazlıkların %1’inde arabuluculuğa başvurulmaktadır. Bkz. EP (European Parliament), Re- booting the mediation directive: Assessing the limited impact of its implementa- tion and proposing measures to increase the number of mediations in the EU, 2014. http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/etudes/join/2014/493042/ IPOL-JURI_ET(2014)493042_EN.pdf .