Türkiye Barolar Birliği Dergisi 140.Sayı

78 İdarenin Taraf Olduğu Uyuşmazlıkların Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri ile Giderilmesi Türkiye’de adli uyuşmazlıkların çözümü usulü olarak düzenlen- miş olmasına karşın dünyanın değişik ülkelerinde hem adli hem de idari uyuşmazlıkların çözümü usulü olarak uygulanabilmektedir. Ör- neğin ABD’de idari uyuşmazlıklar için arabuluculuk usulü olduğu 32 gibi Fransa’da da taraflardan birinin uluslararası kişilerden olması durumunda idari uyuşmazlık arabuluculuk usulü ile çözülebilmekte- dir. 33 Buna karşın Fransız yurttaşları ile Fransız idaresi arasındaki idari uyuşmazlıklar hususunda arabuluculuk usulüne başvurulamamakta- dır. 34 Ancak Türkiye’de idarenin taraf olduğu ve adli yargının görev alanında olan uyuşmazlıklar için arabuluculuk yöntemi kullanılabil- mesine karşın idari yargının görev alanında olan idari uyuşmazlıklar için arabuluculuk usulü kullanılamamaktadır. Arabuluculuk, hukuk sistemimize 6325 sayılı Hukuk Uyuşmaz- lıklarında Arabuluculuk Kanunu ile girmiştir. Bu Kanun ile hukuki uyuşmazlıkların arabuluculuk yöntemi ile çözümlenmesi için gerekli hukuki alt yapı oluşturulmuştur. 6325 sayılı Kanun’un 1/2. maddesine göre yabancılık unsuru ta- şıyanlar da dâhil olmak üzere, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş veya işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıkları- nın bu Kanun’la usul ve esasları belirlenen arabuluculuk yöntemi ile çözümlenmesi öngörülmüştür. Ancak kamu düzenine ve aile içi şid- dete ilişkin olan hukuki uyuşmazlıklar arabuluculuk usulüyle çözüm- lenememektedir. 6100 sayılı HMK’nın “ön inceleme duruşması” başlıklı 140. mad- desinin 2. fıkrasına göre hâkim, uyuşmazlık konularını tespit ettikten sonra tarafları sulhe veya arabuluculuğa teşvik etmek zorundadır. Bu durum zorunlu arabuluculuk veya sulh yolu olmayıp hâkimin bu usulleri hatırlatmasından ibarettir. Zaten Arabuluculuk Kanunu’nun 13/1 ve Arabuluculuk Yönetmeliği’nin 35 17/1. maddesi göz önüne Düzenlemeler, Terazi Hukuk Dergisi, Yıl:7, S.70, Haziran 2012, s.93. 32 Marrie, s.149, 158. 33 Erdinç Yılmaz, “Fransız İdari Yargı Uyuşmazlıklarında Alternatif Çözüm Yolla- rı”, Yurtdışı Ziyaret Raporu, Rapor T. 29 Şubat 2016, http://www.adb.adalet.gov. tr/duyurular/2016/nisan/fransa_raporu/fransa_raporu.pdf, (E.T. 23.10.2018), s.34. 34 Erdinç Yılmaz, s.34. 35 Resmi Gazete, T.26.01.2013, S.28540.