Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

110 Modern Devlet ve Uyuşturucu ABD Örneği Üzerinden Bir İnceleme B-Biyoiktidar ve Biyopolitika Esasen biyoiktidar biyopolitikaya içkin spesifik bir iktidar biçimi- dir. Biyopolitika ise Batı politik düşüncesinde antik dönemlere kadar takip edilebilecek bir fenomen ise de, 10 bunu bir politik kavram olarak ilk dile getiren Fransız düşünür Michel Foucault olmuştur. 11 Şurası bir gerçektir ki modern devlete ilişkin politik liberal duruş, hukuktan eko- nomiye tarihten sosyolojiye kadar birçok alanda etkisini devam ettir- miş ve ettirmektedir. Buna göre, devlet-sivil toplum ayırımına dayalı klasik politik liberal düşüncedeki devlet ile sivil toplum arasında kesin sınırlar olduğu ve devletin sivil toplum karşısında, özgürlükler açısın- dan negatif bir konumda bulunduğu (ya da ideal olarak bulunması gerektiği), zarar ilkesi gereği bireye ve topluma yönelik zarar ya da zarar tehlikesi dışında, devletin topluma müdahale etmemesi gerek- tiği klasik liberal politik bakışın en esaslı unsurlarını oluşturmuştur. Bu bakış sosyal devlet ilkesi ile özellikle II. Dünya Savaşı’ndan sonra devletin birey ve sivil toplum lehine pozitif müdahalelerde bulunması yönünde evrilmiştir. Bu evrim de ancak klasik liberal paradigma içeri- sinde anlam ifade etmektedir. Yani, sivil toplumun dışında bir devlet vardır ve bu devlet birey ve sivil toplum karşısında negatif ve pozitif yükümlülükler üstlenmektedir. İşte biyopolitika bu liberal bakıştan oldukça farklı bir anlayışa te- kabül etmektedir. Esasen biyoiktidar başta politik iktidar olmak üzere, iktidar fenomeninin sahip olduğu tüm araçlarla fiilen ve potansiyel olarak yaşamın kendisini belirlemek için harekete geçmesini ifade et- mektedir. Bu noktada artık devletin klasik kuramda önemsenen öldür- me yetkisi değil (ki modern devleti tanımlayan yasal şiddet tekeline sahip olmanın [M. Weber] en nihai sonucu kamu gücü kullanılarak sebep olunan ölüm halinin yasal bir ölüm olarak kabul edilebileceği gerçeğidir) yaşatma iradesi öne çıkmaktadır. Burada, gerek bireysel 10 Onur Kartal, “Giriş”, Biopolitika, Platon’dan Arendt’e Biyopolitikanın Felsefi Kö- kenleri (Onur Kartal, ed.), NotaBene Yayınları, Cilt 1, Ankara, 2016. s.9. 11 Biyopolitika ve Biyoiktidar kavramlarını ilk önce Foucault’nun Cinselliğin Tarihi eserinin ilk kitabının son bölümünde görüyoruz. (Bu konuda bkz. Michel Fou- cault, Cinselliğin Tarihi, çeviren Hülya Uğur Tanrıöver, Ayrıntı Yayınları, İstan- bul, 2016). Daha sonra bu terimler daha geniş bir kavramsal çerçeve içerisinde Foucault’nun Ecol de France de verdiği derslerde ele alınmıştır (Bu konuda bkz. M. Foucault, Toplumu Savunmak Gerekir, 3. baskı, çev. Şehsuvar Aktaş, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002, s.259 ve devamı).