Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

113 TBB Dergisi 2019 (141) Sezgin Seymen ÇEBİ tahayyül edilmelidir. 22 Son olarak, iktidarı yukarıdan aşağıya uzanan ilişkiler ağı içerisinde arayan değil, en küçük noktalarda dahi iktidarın hangi mekanizmalar, teknikler ve pratikler üzerinden uygulandığını gözetleyen ve buralardan başlayarak onu inceleyip araştıran bir tutu- ma ihtiyaç vardır. 23 Foucault, bu yaklaşımıyla iktidar odağının sadece yaşama ve onun biyolojik yönüne odaklandığını iddia etmektedir. Böylelikle bugün bi- yopolitika ötenaziden ırkçılığa, kürtaj ve öjeniğe ilişkin sorunlardan, biyolojik ve toplumsal cinsiyet tartışmalarına, sağlık ve eğitim poli- tikalarından gen araştırmalarına, hatta borçlandırma stratejilerinden esnek çalışma rejimlerine ve fikri emek alanlarından güvenlik rejimle- rine değin birçok hususta tartışılan ve yararlanılan bir kavram haline gelmiştir. 24 Böylelikle biyopolitik yaklaşım politik iktidara, yani devle- te indirgenemeyecek kadar geniş bir alanda kendisini göstermektedir. Foucault, biyoiktidarın yaşamımıza iki şekilde müdahale ettiğini söylemektedir. Buna göre, ilk olarak bu iktidar insan bedenini bir ma- kine olarak görür ve disipline etmeye çalışır. Foucault’nun ‘bedenin anatomo-politiği’ olarak adlandırdığı bu iktidar biçiminin amacı, insan bedenini disipline etmenin yanında, insanın yeteneklerini geliştirmek, onu verimli, uysal kılmak ve ekonomik denetim sistemleri ile bütün- leşmesini sağlamaktır. 25 İkinci halde ise, artık söz konusu olan nüfu- sun biyopolitiğidir. Burada bedene doğal bir tür olarak yaklaşılmakta ve beden üzerindeki denetimle nüfus politikaları düzenlenmektedir. Foucault’a göre, biyoiktidar burjuva toplumunun en büyük buluşla- rından birisidir ve kapitalizmin gelişmesine büyük katkı sağlamıştır. 26 Foucault’nun biyopolitika ve biyoiktidar kavramına ilişkin konu- muz çerçevesindeki örneklere bugün birçok modern devlette rastla- yabiliriz. ABD’de eroin tedavisi için kullanılan metadon klinikleri bu örnekler arasındadır. Buna göre, bağımlılar mevzuat gereği her gün bu kliniğe gitmek zorundadırlar. ABD’de eroin tedavi kliniklerinde hastalara eroin tedavisinde kullanılan metadon, gerektiğinde zorla içi- 22 Ibid s. 98. 23 Ibid s. 99. 24 Onur Kartal, “Giriş”, Biyopolitika, s. 8. 25 M. Foucault, The History of Sexuality, Vol. I, s. 139. 26 Ibid s.141.